Cultuurjournalist Henk Roozeboom presenteert nieuwe theatervoorstellingen op Utrechtse podia. Dit keer over: Dansvoorstelling zonder dansers.

Tijdens SPRING festival wordt ’s avonds, op de Neude, tijdens de voorstelling For iTernity van Katja Heitmann, de virtuele wereld verbeeld. Het publiek loopt door een wolk van licht waar mensen met witte schermen een balletdanseres kunnen projecteren.

             Je ziet haar niet ten voeten uit. De weergave is net zo groot als het scherm dat de bezoeker met zich mee draagt. Daarom gaan meerdere bezoekers ook samenwerken ze proberen door de schermen naast onder en boven elkaar, samen een totaalbeeld van de dans te creëren. “Maar dat zal ze niet lukken,” zegt Heitmann.

            Ze legt uit waarom. “Met deze installatie vertegenwoordigt de virtuele wereld. En die wereld is zo immens groot dat niemand die wereld kan overzien. En toch blijven we er in zoeken en zoeken om een antwoord te kunnen vinden op die complexe virtuele realiteit maar die antwoorden zullen we nooit vinden.”

            Aan het tot stand komen van deze voorstelling is heel wat denkwerk vooraf gegaan en het is, als je daar over meedenkt, verbazingwekkend hoe logisch haar antwoorden zijn geworden. In de eerste plaats vroeg ze zich af hoe je die virtuele wereld kan verbeelden. Ze sloot zich op in haar studio en probeerde een antwoord te vinden.

            Ze experimenteerde met video’s en televisieschermen en op een gegeven moment houdt ze toevallig een A4tje voor een projector waarop het geprojecteerde beeld verscheen. Haal je het weg dan is er niks maar hou het blaadje er weer voor dan is de projectie. Dat principe, staat aan de basis van de virtual reality voorstelling For iTernity.

            Ook die woordspelende titel heeft twee betekenissen: IT en eeuwigheid. “Want,” zegt Heitmann, “de techniek heeft het mogelijk gemaakt dat het virtuele medium oneindig is geworden. Wat ik of wie dan ook, daar op zet, blijft daar altijd, voor eeuwig, staan.” Dat eeuwigheidprincipe werkte de choreografe verder uit door dat te vertalen naar ballet.

             En, ook weer zo’n vondst, ze kwam uit bij het soloballet De Stervende Zwaan uit 1905. Ze vroeg zich af hoe dat ballet er nu, in de virtuele wereld uit zou zien. Ze kwam tot de conclusie dat de zwaan dan niet meer gaat sterven maar eeuwig door zal gaan met dat stervensproces. Maak daar maar eens een dansvoorstelling van.

            “Dat is onmogelijk,” weet Heitmann, “dans is gebonden aan de beperking van het lichaam van de danser. Die kan niet eeuwig blijven door blijven dansen. Daar kan een menselijk lichaam niet tegen het loopt blessures op en raakt uitgeput. Dus moest ik een dansvoorstelling maken die er altijd kan zijn en niet aan het fysieke lichaam verbonden is.”

            Ze maakte een dansvoorstelling zonder danser. Op de Neude heeft Heitmann, vanuit acht verschillende camera standpunten, opnames gemaakt van danseres Celine Werkhoven, die het soloballet uitvoerde. ’s Avonds, als het donker is, worden deze beelden geprojecteerd en kunnen de bezoekers de eeuwig stervende zwaan op hun schermen zichtbaar maken. Het publiek loopt, als het ware, door de cloud waar we, volgens Heitmann, allemaal in op zullen gaan.

Voorstelling: For iTernity, choreografie: Katja Heitmann: te zien op de Neude: dd: 26, 27, 28 en 29 mei, kaarten: online via www.springutrecht.nl of kassa op de Neude, informatie: www.springutrecht.nl