De rubriek Welvaart Utrecht over de opkomst van de stad in de afgelopen vijftig jaar, iedere maandag, woensdag en vrijdag in Nieuws030. Vandaag deel 38.

Louis Engelman - Of in het nieuwe Stationsgebied straks de ‘menselijke maat’ nog is terug te vinden moet worden afgewacht. De huidige bouwplannen lijken in een andere richting te wijzen. Compacte bebouwing, veel steen. Maar wel weer met drieduizend woningen en twee stadsparkjes. Ik vraag me af de Utrechters die in het LU-referendum voor de meest groene variant hebben gekozen zich erin zullen herkennen.

Stadssocioloog Kees van Oosten zeker niet, zoveel wordt duidelijk. Hij was eerder al mordicus tegen de bouw van Hoog Catharijne. ‘Het is verschrikkelijk wat ze daarvan hadden gemaakt. En nu wordt het nog veel erger. Er wordt 45.000 vierkante meter vloeroppervlak aan toegevoegd. Ik vrees dat dit ten koste gaat van de winkels in de stad. Dus zie ik niet in waarom je dat vooruitgang zou willen noemen.’

Het centraal station. Foto: Nieuws030

Ook cultuurkenner Jaap Röell heeft zo z’n bedenkingen. ‘Ik erger me aan dat megalomane denken’, zegt hij. ‘Zo’n enorm stadskantoor. Veel te groot voor Utrecht. Zoek het liever in het relatief kleinschalige. In kwaliteit, opgenomen in het weefsel van de stad. Utrecht zou haar grootsheid kunnen tonen door juist daar waardering voor te hebben.’

Oud-LU-raadslid Vincent Oldenborg wijst er daarentegen op dat er ook positieve kanten zijn te ontdekken. Hij vindt het wel goed dat de partijen die het Stationsgebied ontwikkelen inmiddels flexibeler op nieuwe situaties kunnen inspelen. Daarom heeft hij er begrip voor dat de oorspronkelijke plannen al zijn aangepast. ‘De hele wereld is veranderd. Er is een crisis geweest. Zo is de detailhandel heel anders geworden door de komst van het internet. Het plaatje is anders geworden. Dat zie je nu ook bij de ontwikkeling van het Centrum Leidsche Rijn. Je moet elkaar niet gevangen houden in contracten.’

Over het nieuwe station lopen in Utrecht de meningen eveneens uiteen. De één vindt het saai, met de allure van een fabriekshal en in de verste verte niet te vergelijken met het nieuwe station in Rotterdam. Anderen zijn een stuk lovender. Onder hen is oud-journalist Dick Franssen. ‘Dat golvende dak ziet er wel aardig uit’, zegt hij. ‘Maar al die ruimte daarboven wordt niet benut. Je zou er een park op kunnen aanleggen, of een voetbalveld. Het is waanzinnig groot. Daarom wordt het binnen ook een half winkelcentrum.’

Niettemin noemt Franssen het nieuwe station ‘spectaculair’. Met enige ironie: ‘Nu het klaar is lijkt het wel of we in een wereldstad wonen. Dan gaat je hartje toch weer kloppen van trots.’

Nu het Centraal Station zijn definitieve vorm heeft gekregen en het witte stadskantoor in gebruik is genomen, gaat dit deel van de stad er wel wat beter uitzien. De trappen naar het plein aan de kant van de Croeselaan hebben inderdaad iets groot-stedelijks. Ook het doortrekken van de singel langs TivoliVredenburg is een duidelijke verbetering. Maar aan de bouwactiviteit aan beide kanten van het station te zien zijn we voorlopig van de ‘rommel’ nog niet af.

Welk karakter het stationsgebied zal krijgen moeten we nog even afwachten. Want ook als ik de maquettes bekijk kan ik me daar maar moeilijk een voorstelling van maken. Ja, veel gebouwen. Maar hoe gaan die zich tot elkaar verhouden? En hoe ga ik me daar als fietser/voetganger voelen? De zogenaamde ‘artist impressions’ vertrouw ik nooit zo. Daarop wandelen altijd alleen maar blije jonge mensen.

Qua bouwhoogte houdt Utrecht het beperkt. De stad zit duidelijk niet te wachten op iconische gebouwen zoals in Rotterdam. Stedenbouwkundige Riek Bakker uit die stad probeerde in de UCP-plannen nabij het station een 140 meter hoge woontoren in te passen. Dat riep echter zoveel verzet op – het gebouw zou nota bene hóger worden dan de Dom – dat ervan werd afgezien. Riek ging weer terug naar Rotterdam.

Ook het nieuwe witte Stadskantoor werd door veel Utrechters met argusogen bekeken en wordt door sommigen nog steeds afschuwelijk genoemd. Zelf vind ik – nu het er staat – helemaal niet verkeerd. Maar dat volgend jaar daar bijna pal tegenaan het WTC (World Trade Centre) wordt gebouwd is wel weer minder begrijpelijk.

Volgende deel: Forumroute moet verbindend worden