Van den Berg - Verhalen vertellen en De Veermannen

Ton van den Berg - Het was een mooi weekend, ook qua weer, maar waar het om gaat is dat je zomaar een boel leuke zaken kan meemaken. Dat heeft iedereen, maar we staan er soms niet bij stil hoe bijzonder het kan zijn.

Zo werd ik afgelopen zondag door bewoners van de Kraanstraat gevraagd bij hen te komen praten over het belang van verhalen delen. De organisatoren van 'De Kraanstraat spreekt boekdelen', Dennis en Ina, hadden bij Het Utrechts Archief geinformeerd of die nog iemand hadden die daarover wilde komen vertellen. Die verwees naar mij, hoewel ik niet voor Het Utrechts Archief werk maar daar soms wel klusjes doe zoals werken aan boeken, tentoonstellingen en er zo nu en dan een Verhalencafe presenteer.

Ik ernaartoe, want ik wilde wel vertellen over het belang van verhalen delen. Bijzonder gemotiveerd was ik ook want ik heb meer dan 10 jaar in de Kraanstraat gewoond, het straatje tussen de Gruttersdijk en Bemuurde Weerd. Een verrassing voor de organisatie dus en voor mij een makkie om verhalen te vertellen. Daar drong dan ook tot me door dat wat we soms beleven legendarisch is, maar omdat je er middenin staat (nog) niet ziet.

In de Kraanstraat woonde ik tussen 1985 en 1998. "Je gaat bij de Veermannen wonen", zei mijn moeder. Wist ik veel, toen. De Veermannen, dat was de uitdrukking voor het straatorkest De Veermannen die voor en na de oorlog heel bekend was in Utrecht. Als kind weet ik nog dat die mannen ook in onze buurt op straat kwamen spelen en daarna met een mansbakkie langs gingen om geld op te halen. Dat deden ze in alle buurten en wijken.

Ze speelden op feesten en partijen, ook op de kermis in Haarzuilen en ze speelden jarenlang bij de binnenkomst van Sinterklaas bij de Weerdsluis. Ook speelden ze jarenlang met oudjaar op de hoek van de Kraanstraat en Gruttersdijk. Iedereen in Utrecht kende De Veermannen dat grotendeels bestond uit leden van de familie Veerman, maar ook van Van Olderen (die uit de Lauwerecht kwamen en er ook een eigen straatorkest op nahielden).

Ik kwam dus in de straat te wonen waar De Veermannen ooit waren begonnen. Alleen, in 1985 was er niet veel meer van over. Ze werden al heel lang niet meer gevraagd bij feesten en partijen en ze liepen allang niet meer de wijken af, dat was over en voorbij. Jan Veerman die tegenover mijn huis woonde zag ik dagelijks op straat waar hij leunde tegen een verkeershek en verder niet veel deed behalve soms nog wat handelen in muziekinstrumenten. De schuur naast ons huis lag er vol mee. 

Op vrijdag 15 november 1985 had ik besloten mijn verjaardag te vieren in de garage van mijn huis in de Kraanstraat. Alles stond klaar voor een leuke avond, biertap aangesloten, barretje opgebouwd en een jukebox voor de muziek, toen in de schuur naast ons plotseling blaasmuziek te horen was. Al gauw werd duidelijk dat het ging om De Veermannen. Een aantal laatste leden, allen op hoge leeftijd, van de legenarische Utrechtse Stadskapel (hun formele naam) was bijeen gekomen om te oefenen voor het optreden de volgende dag bij de inkomst van Sinterklaas. Ook mijn oom Piet van Veenendaal, de oudste broer van mijn moeder, was er bij. Ook hij had vroeger vaak meegedaan.

En daar is het dan, dat is dat moment dat je niet weet dat je betrokken bent bij een historische gebeurtenis want het was de laatste keer dat ze die dag later zouden optreden. Volgens mij wisten ze het zelf ook niet maar het jaar er na stonden ze niet meer bij de Weerdsluis. Het werd de allerlaatste keer dat De Veermannen letterlijk van zich lieten horen. Niemand heeft dat toen vastgelegd, de krant sprak er niet over en ook wij hadden niks door en ergerden ons aan die sinterklaaseuntjes waardoor het feestje pas laat op gang kon komen.

Je zit er middenin en je ziet en hoort het niet. Pas veel later besef je wat er gebeurd is en vertellen we nu de verhalen. De verhalen van de Kraanstraat zijn het waard om te bewaren, dat kunnen we in ieder geval doen want helaas herinnert niets meer in de straat aan die Veermannen.

Daarom mijn advies aan de bewoners: in het Volksbuurtmuseum is nog het bordje met 'Stadskapel Utrecht' te vinden dat vroeger aan het huis van Jan Veerman hing. Maak er een kopie van en plaats die terug en vergroot onderstaande foto en plak die ergens in de straat tegen een muur.

En dan ben je klaar met dit verhaal en dringt tot je door dat er in de Kraanstraat op zondagmiddag 26 september 2021 weer iets gebeurde wat later nog generaties lang doorverteld zal worden. Je staat er en ziet het nog niet, maar inmiddels iets getraind meld ik het toch maar: Cor trad op. Cor van Cor en Toos. Toos is helaas al jaren geleden overleden, maar velen kennen het duo best nog van hun optredens op de Vrijmarkt op de Hopakker. 

Cor vertelde dat hij al drie jaar niet meer had opgetreden, maar voor het feestje van de Kraanstraat wilde hij wel een uitzondering maken. Daar stond hij met zijn orgels: 77 jaar oud en speelde alsof zijn leven ervan afhing. En ik, ik kan zeggen dat ik er bij ben geweest, bij het hopelijk nog niet laatste optreden van one-man-orkest Cor.