Door Boudewijn Oremus - Het is een goed moment om ook in Utrecht aan Theo van Gogh (1957) te denken. Exact tien jaar geleden werd hij op 2 november 2004 vermoord in de Linnaeusstraat in Amsterdam.           

Theo van Gogh kwam op voor de vrije meningsuitingen. De cactus werd het symbool van zijn TV praatprogramma ‘Een prettig gesprek’. Ik herinner mij dat het een provocerend interviewprogramma was, waarbij Theo van Gogh de geïnterviewde op het eind van het gesprek een cactus cadeau gaf, die de geïnterviewde dan moest kussen.

Vele Utrechters werden uitgenodigd in zijn programma, onder anderen de sportjournalist Jeroen Wielaert, de filmregisseur Jos Stelling, de komiek en acteur Rijk de Gooijer, de historicus Maarten van Rossem (zelfs tweemaal) en de actrice Sylvia Kristel. Het leverde humoristische en spannende TV op (in de jaren negentig).

Hij was columnist, maar vooral filmmaker en hij leverde zijn producties in op alle grote buitenlandse  filmfestivals. In Utrecht werd hij in 2005 postuum geëerd op het 25e Nederlands Filmfestival. Al zijn films werden daar vertoond.

Toen hij vermoord werd was ik in Amsterdam-Oost en ging ik een kort moment naar de Linnaeusstraat. Ik herinner mij nog de blauwe tent, waarin Theo van Gogh lag. De dag was kapot. Hij maakte gebruik van het recht om zijn mening te uiten. Met veel lawaai en als provocateur. Hij was sterk betrokken bij het publieke debat in Nederland.                                           

's Avonds ging ik vanuit Utrecht naar de demonstratie op de Dam, ter herdenking van Theo van Gogh. Het werd een lawaaiprotest met potten en pannen, erg emotioneel en indrukwekkend.                            

De kunstenaars werden in de gelegenheid gesteld om een kunstwerk te ontwerpen, ter herinnering aan Theo Van Gogh. Kunstenaars uit het gehele land leverden allerlei ontwerpen in, vooral een cactus. Er kwam een jury, die samen met de ouders van Theo van Gogh totaal 147 inzendingen van kunstenaars beoordeelde. De Utrechtse kunstenaar Paul Klemann behoorde tot de laatste tien.

Uiteindelijk is gekozen voor ‘De Schreeuw’ van Jeroen Henneman, dat geplaatst werd in het Oosterpark, vlakbij de plek waar Theo van Gogh werd vermoord. (NB: Jeroen Henneman heeft meerdere portreten van minister Duisenberg gemaakt, waarvan een portret hangt in het hoofdkantoor van de RABO op de Croeselaan).

Sinds 2 oktober wordt er al aandacht besteed aan de moord en wordt er een film vertoond “2/11 Het spel van de wolf”. Met de duidelijke toelichting: “Theo van Gogh is al dood. Nu de waarheid nog”. Want precies tien jaar na de moord blijft het verwijt, dat het onderzoek slechts beperkt en onzorgvuldig is gedaan: Handelde de moordenaar Mohammed alleen?

Boudewijn oremus

een Utrechtse bewoner, nauw betrokken bij de jurering van kunsttoepassingen