Karel Schuttevaer (41) is sinds 2005 directeur en eigenaar van de Schuttevaer rondvaartboten. Met zijn organisatie zet hij zich in om de unieke historie van Utrecht te promoten.

Interview door Jan Jansen

Met acht boten wordt door rederij Schuttevaer rondvaarten gehouden. In het hoogseizoen varen ze om de twintig minuten door de grachten en singels of over de Vecht. In het winterse laagseizoen toch ook nog vijf keer op een dag.

Als er belangstelling is wordt uitgevaren, zelfs als er maar één persoon is die een kaartje zou kopen. Dat tekent de klantgerichtheid van Schuttevaer. “Je kunt mensen die de wens hebben Utrecht vanaf het water te willen zien via onze rondvaart toch niet teleurstellen", vindt Karel Schuttevaer.

“Zo’n bezoeker, alleen in de boot, zal zeker een mooi verhaal over onze stad  thuis kunnen vertellen. We voelen ons de ambassadeurs te water van Utrecht.” 

Karel Schuttevaer. Foto: Jan Jansen

“Mijn oom Gerrit Schuttevaer was ook binnenvaartschipper en werkte in de vooroorlogse crisistijd bij de rondvaart in Amsterdam,” vertelt Karel. “Rondvaarten bestonden toen alleen nog in Amsterdam. Gerrit wilde voor zichzelf met rondvaarten beginnen en zag Utrecht als een geschikte stad."

"In 1960 kocht hij zijn eerste schip, de Jan van der Doem, gebouwd in 1948. Hij kreeg een ligplaats aan de Rijnkade aan de achterkant van de jaarbeursgebouwen. Later breidde hij uit met een tweede schip, de Domstad. Dat schip was gebouwd in 1905 en gebruikt voor het vervoer van haringen van Scheveningen naar Winterswijk om met zout beladen terug te varen. Het was een behoorlijke financieel risico om met twee grote rondvaartboten in Utrecht te gaan varen.”

Vrij snel kwamen er tegenslagen waar Gerrit Schuttevaer nooit op voorbereid kon zijn. Karel: “Het Utrechtse gemeentebestuur maakte in de zestiger jaren ingrijpende plannen voor het nieuwe stadscentrum Hoog Catharijne. De singel moest gedempt worden om Hoog Catharijne goed bereikbaar te maken. Rondvaren werd onmogelijk. De ligplaats aan de Rijnkade kwam door de singeldemping te vervallen en bruggen over de singel waren niet allemaal geschikt om onder door te varen."

"De rondvaart kwam compleet in de knel. In die tijd kon alleen nog heen en weer gevaren worden over de Oudegracht en een klein stukje singel voor het Academisch ziekenhuis. Pas veel later is de Lucasbrug bij de schouwburg verhoogd waardoor we nu via de Oudegacht en de singel kunnen rondvaren."

Het gezin Schuttevaer bestond uit tien kinderen. “Gerrit was de oudste en mijn vader Bernardus, de jongste van het gezin. Er zit eigenlijk een hele generatie tussen de oudste en jongste kinderen. Veel van mijn neven en nichten voelen aan als ooms en tantes. Toen Gerrit Schuttevaer overleed en zijn kinderen voor overname geen belangstelling hadden nam mijn vader in 1976 het bedrijf over."

"Mijn ouders waren ook binnenvaartschipper en woonden toen op een schip. Ze wilden een vaste woonplaats omdat ze mij en mijn zus niet op een schippersinternaat wilden laten opvoeden. Zo kwamen we in Utrecht terecht en gingen we wonen in de lage stadionflat, vlak bij stadion Galgenwaard. Voor mijn ouders moet dat een enorme overgang geweest zijn van het vrije leven op een schip naar een flat. Zelf heb ik daar geen herinnering aan. Wel aan de rumoerige supporters van de FC Utrecht na afloop van een thuiswedstrijd.”

De rondvaarten van Schuttevaer zijn altijd een begrip geweest in Utrecht. Daar komt later een concurrent bij: Het grote Lovers uit Amsterdam ziet Utrecht als interessante markt. Met twee elektrische boten kunnen ze ook over de Nieuwegracht en de Kromme Nieuwegracht varen. In die tijd komen de spanningen over getouwtrek met ligplaatsen tussen Schuttevaer en Lovers veelvuldig in de media."

Inmiddels heeft Schuttevaer de twee Utrechtse schepen, de Tineke Schouten en de Hans van Breukelen van Lovers overgenomen. "De vloot hebben we nog met vier andere rondvaartboten tot totaal acht uitgebreid zodat aan de groeiende vraag voorzien kan worden. Er is naast de individuele boekingen een toenemende vraag van bedrijfsuitjes, familiebijeenkomsten en de zakelijke markt. Lange dagtochten, zoals we vroeger aanboden, doen we niet meer. Het leven gaat tegenwoordig veel sneller. We hebben nog wel mooie tochten van twee uur over de Vecht.”

Karel Schuttevaer ziet de toekomst voor zijn rondvaartbedrijf met vertrouwen tegemoet. “Utrecht doet er alles aan om de stad toeristisch te promoten. We merkten direct een grotere vraag toen de Jeugd Olympische Spelen hier werden georganiseerd. In Rotterdam is na de start van de Tour de France veel gedaan aan organisatie van evenementen. De stad heeft zich zo als wereldstad gemanifesteerd. Utrecht zal ook van de naamsbekendheid na de start van de Tour de France, volgend jaar juli, gaan profiteren. Als mooie beelden van de stad de wereld overgaan zullen er zeker veel meer buitenlandse toeristen komen."

"Nu moeten we het vooral hebben van dagtoeristen. In Amsterdam komt 80 procent van de bezoekers van rondvaarten uit het buitenland. Daar krijg je informatie via een oortje in de taal die je wilt. Wij hebben 80 procent Nederlanders. Die krijgen bij ons een gespecialiseerde gids. Dat is veel persoonlijker omdat je kunt inspelen op iets wat zich ter plaatse voordoet. Als je met schoolkinderen langs kleine eendjes vaart kun je het moeilijk  over een interessant gebouw hebben.”

Schuttevaer is een belangrijk onderdeel van de toeristische promotie van Utrecht. “Wij zijn met alle 50 personeelsleden van onze verantwoordelijkheid zeer bewust. De stad biedt zoveel moois en wij willen ambassadeurs van Utrecht zijn,” besluit Karel Schuttevaer trots.

-

Families Schuttevaer zijn vanouds binnenvaartschippers. Ze voeren met kleine tjalken door Nederland voor het goederenvervoer. Karels' voorvader, Willem Jan Schuttevaer (1798 – 1881) schipper – koopman uit Hellendoorn, was de leider van de schippers die streden tegen plannen van het Zwolse gemeentebestuur in 1840 voor de verbreding en verdieping van het Zwolse Diep. Daardoor zouden de kleinere schippers concurrentie krijgen van grotere schepen en hoge tolgelden moeten betalen. Toch werd de verbreding uitgevoerd en werden niet-betalende schippers de doorgang belet met een tolketting.

Willem Jan richtte een belangenvereniging op die hij de naam ‘Eendragt maakt macht’ gaf. De strijd tegen de tolheffing werd uiteindelijk een succes toen onder druk van de belangenvereniging de tolketting werd weggehaald. In 1863 werd de naam veranderd in ‘Schippersvereniging Schuttevaer’, de organisatie die tot de dag van vandaag de belangen van binnenvaartschippers in ons land behartigt.