Corinne Collette (62) zet zich als huisarts in Zuilen, naast de medische zorg, in voor achterstandsproblematiek. Er zijn nog buurten in Utrecht waar maatschappelijke omstandigheden extra aandacht van hulpverleners vragen.

Interview door Jan Jansen

Utrecht met haar 340.000 inwoners is een aantrekkelijke stad om te wonen onder meer vanwege de centrale ligging, onderwijsinstellingen, voorzieningen en de historische binnenstad. De woningmarkt staat onder druk doordat studenten, starters en jonge gezinnen veel geld willen besteden voor een geschikte woonplek. Utrecht heeft met het gekozen imago ‘stad van kennis en cultuur’ de ambitie om in vijftien jaar door te groeien naar 400.000 inwoners. De stad is zo gewild dat prijzen van koopwoningen in 2016 met ruim 10 procent zijn gestegen en nu hoger zijn dan voor de crisis van 2008.

Maar achter deze positieve ontwikkeling schuilt een groot gevaar. Utrechters, die niet kansrijk zijn als laagopgeleiden, ouderen, veel inwoners van buitenlandse afkomst dreigen in de verdrukking te komen. Er ontstaat sluipenderwijs een ongewenste tweedeling. De stad valt uiteen in kansrijk en kansarm. Het onderlinge begrip neemt af en juist in deze tijd is er zorg voor verharding, onrust en overlast. Er zijn buurten waar zich meerdere problemen tegelijkertijd voordoen als werkeloosheid, verslavingsproblematiek, overgewicht, criminaliteit. Velen voelen zich buitengesloten.

Corinne Collette is huisarts. Ze heeft tweeënhalve dag praktijk in huisartsenpraktijk De Dame in Zuilen. De rest van de week is ze betrokken bij bestuurlijke organisaties voor locale en landelijke gezondheidszorg. “In de gezondheidszorg is vooral de communicatie van groot belang,” vindt ze. “We moeten als artsen en hulpverleners meer rekening houden met mensen die minder kennis van onze taal hebben. Er zijn daardoor mensen die zorg mijden en ziek worden terwijl dat helemaal niet nodig is. Ik wil dan ook graag als arts de vertrouwenspersoon zijn waar je goed mee kan praten over je situatie thuis of op het werk. In mijn praktijk komen vaak mensen met hoofdpijnklachten. Bij doorpraten blijkt dat ze een betaalachterstand hebben, zich zorgen maken en daar moeilijk door kunnen slapen. Schulden komen in Zuilen veel voor. Hoofdpijn hoeft geen medische oorzaak te hebben maar is vaak het gevolg van slapeloosheid.”

Corinne Collette.

Ze is geboren en getogen in Utrecht en komt uit een liberaal intellectueel milieu. “Mijn moeder had theologie gestudeerd en stopte met haar werk toen er kinderen kwamen. Vader was geofysicus en deed onderzoek naar de zeebodem. Na mijn gymnasiumdiploma ging ik medicijnen studeren en werd lid van de Nederlandse Christen Studentenvereniging NCSV. Daar werd mijn interesse gewekt voor sociale onrechtvaardigheden. Ik werd lid van de CPN, al was het toen al in de nadagen van het communisme. We bezochten de DDR en hielden ons bezig met problemen in verre landen als Chili en Angola. Mijn ouders vonden dat ik soms te ver ging in mijn politieke keuzen, maar steunden mijn vestiging als huisarts in een wijk met sociale problematiek.”

Maatschappelijke betrokkenheid is voor Corinne een belangrijke drijfveer. “In 1983 opende arts Jan Lentink en ik, op verzoek van het buurtcomité, een huisartsenpraktijk in de Betonbuurt in Zuilen in een voormalige slagerij. Het was geen overname van een bestaande praktijk, we hadden dus ook nog geen patiënten. Collega huisartsen zagen het met argwaan aan. We zetten gewoon de voordeur open en wachtten tot er iemand binnenkwam. De eerste was mijnheer Hofman om zijn oren te laten uitspuiten. De praktijk groeide snel omdat patiënten blij waren met onze aandacht en behandelingen. Pas na vier jaar kregen we een assistente, Monique Klomp. Later hebben we verbouwd en begon het pand op een echte huisartsenpraktijk te lijken. De spreekkamer kwam in de plaats van de koelcel en de worstenoven.”

Het beroep van huisarts in een gebied waar achterstandsproblematiek voorkomt vraagt extra aandacht. “Onze huidige praktijk De Dame is nu in de nieuwbouw, waar vroeger Schaakwijk was. We hebben 5000 mensen die patiënt van de praktijk zijn met vijf huisartsen, drie praktijkondersteuners en vijf assistenten. Ik maak vaak lange werkweken. Maar het geeft me altijd weer energie als het me lukt om, naast medische behandelingen, patiënten bewust te maken over hun eigen verantwoordelijkheid voor een gezonder en gelukkiger leven. Ze over te brengen wat ze zelf daarvoor in hun leefpatroon moeten veranderen. Soms is dat wel zwaar voor ze want een biertje helpt je ook de dag door als je lang werkeloos bent. Maar uiteindelijk heb je jezelf ermee. Gelukkig hebben we als artsen in gebieden met meer zorgbehoefte praktijkondersteuners voor mensen met chronische ziektes. Goede samenwerking met buurtteams is belangrijk vanwege de meervoudige sociale problematiek. We moeten ons als arts toch op de eerste plaats richten op de medische kant van de patiënt.”

Eenzaamheid en het gevoel er niet bij horen is een toenemende zorg in onze geïndividualiseerde samenleving. Mensen die geen zinvolle dagbesteding ervaren krijgen eerder last van depressies met een vergrote kans op ziektes. Vooral ouderen zijn kwetsbaar. Een tweedeling in de samenleving van arm en rijk, met alle gevolgen van dien, moet voorkomen worden. Utrecht moet een inclusieve stad zijn voor al haar bewoners. Iedereen moet zich er kunnen ontplooien en thuis voelen. Betrokken bewoners als Corinne Collette, die zich met passie inzetten in gebieden met een achterstandsproblematiek in haar deskundigheid, de gezondheidszorg, zijn daarbij van essentiële waarde. Voor de gemeente de uitdaging haar voornemen op het gebied van betaalbaar wonen met buurtzorg ook met voortvarendheid uit te voeren.