Door Jim Terlingen - Op woensdag 26 februari 2025 vindt - 84 jaar na dato - op het Werkspoorterrein een Utrechtse herdenking plaats van de Februaristaking. De laatste deccenia ging er elk jaar een afvaardiging uit onze stad naar de landelijke herdenking in Amsterdam.

Vorig jaar nam de gemeenteraad, op initiatief van David Bosch van partij UtrechtNu!, een motie aan om te onderzoeken of er draagvlak is voor een lokale herdenking van de Februaristaking in Utrecht. Die draagvlak blijkt er dus te zijn.

Het is de tweede oorlogsherdenking in een maand tijd die voor het eerst wordt georganiseerd in de stad. Op 26 januari was er bij het Utrechtse namenmonument al de eerste herdenking van Holocaustdag.

Februaristaking
In februari 1941 legden veel arbeiders in en rond Amsterdam het werk neerlegden als protest tegen de jodenvervolging door de Duitse bezetter. Ook in Utrecht werd op 25 en 26 februari 1941 op diverse plekken gestaakt. En dat was reden voor oud-CPN'er Ger Hoogenberg om ervoor te zorgen via de gemeenteraad dat Utrecht vanaf de jaren tachtig jaarlijks een krans legde bij de Dokwerker in Amsterdam.

In Utrecht begon de staking bij de Werkspoorfabriek in Zuilen, direct gevolgd in de naastgelegen staalfabriek Demka. De stakers trokken vervolgens verder naar de grote Utrechtse bedrijven en fabrieken, die de staking veelal overnamen.

> Lees dit mooie verhaal van Ad van Liempt (Nieuws030, 2015)

In Amsterdam werd de staking de 26e door de Duitsers met veel geweld neergeslagen, met 9 doden en 24 zwaargewonden als gevolg. In Utrecht kwam de staking onder dreiging van ingrijpen door de Duitse politie en dreiging met executies eveneens tot een einde.

Proclamatie, 26 februari 1941. Foto: HUA

Gedenkteken
Het Museum van Zuilen heeft, samen met de gemeentelijke Werkgroep Directe Voorzieningen het initiatief genomen om een gedenkteken op te richten als moment van herdenking en bezinning op de gebeurtenissen van eind februari 1941 in Utrecht.

Dit gedenkteken, ontworpen door atelier Ruud Kuijer, bestaat uit een stuk staal dat is gemaakt in de Demka-fabriek. Het was onderdeel van de brug over de Lek bij Vianen. Bij een bombardement tijdens de Tweede Wereldoorlog was dit element in het water terecht gekomen. Werkspoor herstelde de brug na de oorlog in de oude staat, maar pas bij het verwijderen van de oude brug in 2021 werd dit stuk staal ontdekt.

Het gedenkteken, een eerbetoon aan alle Utrechtse arbeiders die in februari 1941 staakten, wordt 26 februari aanstaande rond 15 uur onthuld bij de locomotief op het Werkspoorterrein. Het is een tijdelijke plek, verneemt Nieuws030. Er wordt nog gekeken naar een vaste locatie.
  

Zie ook deze Nieuw030-stukken:
Februaristaking ook door Utrecht herdacht (2019)
Ook Utrechtse Februaristaking herdacht (2018)
Utrechtse krans bij Dokwerker (2016)
Hoogenberg weer terug bij 'zijn' Februaristaking (2015)