Henk Westbroek - De burgemeester van Utrecht Jan van Zanen was, voordat hij tot opperhoofd van Utrecht benoemd werd, wethouder in onze stad. Het Utrecht Centrum Project viel in de jaren negentig van de vorige eeuw onder zijn verantwoordelijkheid. Het idee ervan was totaal achterlijk: slopen van het station en Hoog Catharijne en op die plek en ook op heel veel grond richting de Croeselaan enorm veel kantoren bouwen, opgeleukt met enkele supergrote winkelbedrijven en snelwegen dwars door de stad.

Geen hond had om dit plan gevraagd en het was vanwege de omvang van deze plannen voor van de stad Utrecht compleet onbetaalbaar. Daarom ging de stad in zee met private investeerders zoals bouwbedrijf Corio, De Jaarbeurs en de vastgoedafdeling van de Nederlandse Spoorwegen. U kent de gouden bestuurlijke regel: wie betaalt die bepaalt.

Wethouder Van Zanen had weinig meer in te brengen dan lege briefjes die door de investeerders vervolgens, op kosten van de stad Utrecht vanzelfsprekend, met plannen volgetekend werden. En de gemeenteraad dan? Die mocht ja zeggen tegen een veelheid van besluiten die ze inhoudelijk niet mocht kennen.

De grote lijnen van de plannen waren openbaar, maar het fijne ervan zat verborgen achter door de stadsregering  getekende geheimhoudingsverklaringen. De gemeenteraad mocht als puntje bij paaltje kwam van niets weten maar voorzag met genoegen blinde cheques van handtekeningen en dronk na afloop ervan champagne op het succes van plannen die ze weliswaar niet kenden maar waar ze toch razend enthousiast over waren.

Nadat rond de millenniumwisseling het masterplan door de gemeenteraad geaccepteerd was, brak op de publieke tribune van de gemeenteraad een spontaan feest uit. Een aantal in jacquet ( de feestkleding bij uitstek van corpsballen) geklede heren trokken een paar flessen champagne open en ze proostten met gevulde plastic glazen richting de Stadsregering.

De wethouders van de PvdA en van GroenLinks, die enthousiast over plannen waren waarvan ze niet eens precies wisten hoeveel miljard ze kosten zouden, wisten zich geen houding te geven tegenover deze vorm van feestvreugde door betonboeren. Ze verlieten als de wiedeweerga de vergaderzaal. Ook de vertegenwoordigers van de VVD keken niet bijster gelukkig, maar dat kan ook hun normale gezichtsuitdrukking geweest zijn.

Met zicht op megawinsten en met de instelling dat meebetalen aan winstverdampers zoals piepkleine parkjes en bankjes om op te kunnen zitten niet tot hun betaaltaak hoorde, kregen de private investeerders onderling ruzie. Het lukte Jan van Zanen niet om alle kikkers in de doos te houden en nadat de eerste niet meer mee wilde doen volgden er meer: de plannen werden daarna afgeblazen en de gemeente Utrecht was zo’n 100 miljoen  guldens aan plannenmakerij armer.

Toen wethouder Jan van Zanen aan de gemeenteraad moest uitleggen dat jaren van voorbereiding (ook in de vorm van buitenlandse werkbezoeken met veel gezelligheidsmomentjes en speciaal geschreven boeken over het beoogde materiaalgebruik van een paar ton per stuk) door het riool gespoeld konden worden, deed Jan dat met indrukwekkende waardigheid.

De gemeenteraadsleden die nooit wat in deze plannen zagen gingen na afloop van deze historische gemeenteraadsvergadering bij café Willem Slok een feestelijk biertje drinken en wethouder Jan van Zanen kwam er sportief eentje meedrinken. In het volgende stadsbestuur werd Jan van Zanen opnieuw  wethouder. Nu van financiën en deze keer een uiterst succesvolle. Toen zijn wethouderschap twaalf jaar geleden op zijn eind liep had de stad 300 miljoen euro in kas. Nu heeft de stad 1000 miljoen schuld.

Jan is nu burgemeester van Utrecht en dat vak beheerst hij zelfs nog beter dan het wethouderschap van financiën. Hij is geestig, hij weet waarover hij praat en qua verstandelijke vermogens evenaart hij het IQ van de halve gemeenteraad. Bij elkaar opgeteld. Een minpuntje is dat Jan een charmant gevoel voor humor heeft, wat door pakweg de andere helft van de gemeenteraad niet begrepen wordt.

Als Jan met een ironische glimlach om de mond uit naam van alle actief heteroseksuele mannen terloops opmerkt dat het doodzonde is dat een mooie dame haar lichaam slechts aan een andere dame gunt, dan is bekrompen Utrecht te klein. Humorloze zeurkousen zetten Jan dan zo onder druk dat hij gedwongen is een keer of tien excuses voor zijn 'foute grap' te maken. Ook dat doet hij dan weer met bewonderenswaardige waardigheid.

Toen Jan bij de opening van een restaurant liet weten dat Utrecht in wezen een handvol Michelin-viersterrenrestaurants verdient, schreven bloedserieuze politieke criticasters dat domme Jan van Zanen blijkbaar niet weet dat Michelin uiterlijk 3 sterren te vergeven heeft. Dat het Jan blijkbaar moeiteloos afgaat om zulke types niet met blote handen te wurgen is opnieuw bewonderenswaardig.

(Deze column is een overname uit het blad De Oud-Utrechter van 5 augustus)