Paul Schoolderman - Op de openbare basisscholen in Utrecht was Zwarte Piet afgeschaft met de daarbij behorende discussie tot gevolg. De enige discussie die bij mij leeft is: Schrijf je Zwarte Piet of zwarte piet en voor de rest maakt het mij niet zoveel uit.

Zwarte Piet zou volgens het bestuur van de openbare scholen racistisch zijn en verwijzen naar het slavernijverleden. Ironisch genoeg zijn juist scholen de plek voor kinderen om uit te groeien tot slaaf van de maatschappij en dus zou eerder de discussie over goed onderwijs gevoerd moeten worden dan over iets totaal onbelangrijks als Zwarte Piet. Zeker nu er wel andere, veel wezenlijker dingen aan de hand zijn in de wereld om je druk over te maken.

Ik vind het wel frappant dat scholen uitdragen niemand buiten te sluiten, maar dat nu wel doen met een paar zwart beschilderde knechtjes uit een “traditioneel toneelspel” die voor kinderen zelf niet veel betekenis hebben. Ouders vertonen bij het afschaffen van dit stukje cultuur ineens heel radicaal gedrag als er getornd wordt aan een traditie waar ze zo graag aan vast willen houden. Het dieptepunt was toch wel dat politiewagens langs de schoolpleinen reden om een oogje in het zeil te houden, omdat ouders voor onrust zouden kunnen zorgen.

Iedere school had een andere manier om de zwarte pieten te vervangen. Een van de alternatieven was het kiezen van een witte piet. Nadeel daarvan is wel dat kinderen hun buurjongen makkelijker kunnen herkennen. Ik moet wel zeggen dat als witte pieten rare kunstjes doen en onhandige dingen zeggen dat dat een stuk minder dom overkomt dan als een zwarte piet dat doet. Het uiterlijk moest veranderen en een school heeft de traditionele knechten vervangen door Minions. Bebrilde, onverstaanbare, gele poppetjes met een of twee ogen die slechte dingen doen. Deze poppetjes komen uit de film “Verschrikkelijke Ikke” en de titel vind ik fascinerend. Het woordje ‘ik’ staat in de top tien van meest gebruikte woorden en het komt met name tot uiting in het gebruik van onze mobiele telefoon op dit moment misschien wel het meest gebruikte product de: iPhone.

Kijk om je heen en half Nederland loopt voorover gebogen over straat met een telefoon in hun handen. We zijn steeds individualistischer geworden. We appen en facebooken de hele dag door en ik ben op zijn tijd ook zo’n verschrikkelijke ik die alleen maar met zichzelf bezig is. Ik herinner me van school nog de uitspraak ‘ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken’ en bij het googelen van deze uitspraak is de eerste hit: De narcist ontmaskerd. Het schijnt zelfs zo te zijn dat als kinderen overmatig complimentjes krijgen en ze te veel worden gestimuleerd dat ze narcistische trekjes krijgen. Stel je voor dat ik als kind ook nog eens complimentjes had gekregen en was gestimuleerd wat er dan wel niet van me geworden was? Dan was ik ongetwijfeld nu minister-president geweest….., maar dat terzijde. Gru, de hoofdpersoon uit de film Verschrikkelijke Ikke, probeert de maan te stelen. In wezen verschilt het idee niet zozeer van wat wij egoïsten ons als mens willen toe-eigenen. Zodra er iets wordt afgepakt of een verworven recht onmogelijk wordt gemaakt, moet je eens zien wat een hebbers we zijn en hoe fel we reageren en in woede uit kunnen barsten.

Als het op bezit, relaties, houvast, tradities, ideeën en overtuigingen aankomt, dan zijn we allemaal van binnen ergens wel die verschrikkelijke ik en dat komt inderdaad in optima forma tot uiting op het moment dat we het dreigen kwijt te raken. Dat heet angst. We voelen ons beledigd en gekwetst en grijpen naar alle mogelijke middelen om die verandering en wijziging van ons oude vertrouwde wereldje tegen te gaan. De grootste angst is natuurlijk om onze ik kwijt te raken. Dat zou pas echt verschrikkelijk zijn. De mens lijdt het meest van het lijden dat hij vreest!

Paul Schoolderman is onderwijzer en ook organisator van het maandelijkse Hakken in het Zand, compromisloos cabaret in Stadskasteel Oudaen. Data komende optredens:

12 dec

16dec

20 feb

19 maart

23 april

21 mei