Op deze plek staat altijd de zin "Iedere maandag en donderdag schrijft steeds een andere Utrechter op Nieuws030 een persoonlijk verhaal over een kunstwerk dat ergens in onze stad in het openbaar te zien is." In principe niks mis mee, maar dit keer gaat in deze serie een Utrechter op herhaling. Jeroen Wielaert had na zijn bijdrage over Graaf Jan van Nassau de smaak te pakken en stuurde nóg een stuk in. Geweldig natuurlijk. En dat het onderwerp toevallig net door Henk Westbroek is beschreven, is ook helemaal niet erg. Bedankt, Jeroen. Dit is een prachtige deel 40 in de Utrechtse Beeldengalerij.
    

Door Jeroen Wielaert

Dichter en dief, een schurk van een poëet. Het zijn kwalificaties die tot de verbeelding spreken en zich uiteindelijk materialiseren tot een beeld. Het beeld heeft me altijd gefascineerd, hoewel het een minder opvallende plaats heeft op Achter de Dom zit er een heel apart verhaal achter.

Hij is klein van stuk, maar houdt zich goed groot, het hoofd hautain geheven richting het schip van de dom. Hij heeft zijn haar gebonden in een doek, een knot in zijn nek. Hij houdt zijn armen breed langs zijn lijf, heeft de handen zijdelings op zijn heupen gelegd. In de rechter hand houdt hij een rol tekst. Om zijn schouders hangt een mantel. Zijn trui heeft een v-hals en verticale strepen. Zijn broek is een soort maillot waarin zijn geslacht zich niet profileert. 

Het is hem ten voeten uit: François Villon. Hij staat goed voor de robuuste muur van het laat-middeleeuwse kapittelhuis van de Dom. Als decor past het wel, al is het gebouw een eeuw jonger dan de legendarische dichterlijke deugniet.

In 1431 is hij vermoedelijk in Parijs geboren als François de Montcorbier. Hij koesterde zijn latere achternaam die hij ontleende aan zijn voogd Guillaume de Villon. Deze had zich over de jongen ontfermd na de dood van zijn vader. Guillaume de Villon was kapelaan in een kerk in het Quartier Latin, hart van Parijs. Hij was ook jurist.

François studeerde in Parijs aan de faculteit der vrije kunsten. Dat maakte hij af in 1452, maar hij had zich ook ontwikkeld tot wildebras. In 1455 raakte hij betrokken in een liefdesconflict waarbij hij een concurrerende priester dodelijk verwondde. Hij smeerde hem uit de stad, maar kwam terug nadat hem gratie was verleend. Eind 1456 ontvluchtte hij de stad opnieuw nadat hij had ingebroken in het College van Navarra.

Hij verloor zijn criminele neigingen niet, ondanks dat hij furore maakte als moderne dichter. Zijn misdaden en straffen waren onderdelen van zijn vooral autobiografische gedichten. Zijn beroemdste werk, de Ballade des pendus (Ballade van de gehangenen) schreef hij mogelijk in een gevangeniscel. Hij stierf omstreeks 1465, rond de 34 jaar oud. 

Als Utrechts standbeeld nadert Villon de 60. Het is gemaakt door beeldhouwer Marius van Beek. Aanleiding was een aan Villon gewijd toneelstuk, een openluchtspel van het Utrechts Studenten Corps ter gelegenheid van hun lustrum. De opvoering was in 1961 op het Domplein. Het beeld werd in 1964 onthuld. Het heeft eerst een tijd op de Pausdambrug gestaan.

Op Achter de Dom heeft hij die vaste stek gekregen als favoriet van het Corps die meer dan baldadig was. Hij blijft aanspreken als een soort rockster. Villon was een middeleeuwse Herman Brood, de pianist die ook in de Domstad bekend werd als winkeldief, onder meer van langspeelplaten. 

Het is goed om de maker van het beeld niet te vergeten. Marius van Beek (1921-2003) deed in de Tweede Wereldoorlog mee aan het gewapend verzet, werd gepakt en veroordeeld, maar kon in Utrecht onderduiken bij beeldhouwer Pieter d'Hont die zijn leermeester werd. Van D'Hont kennen de Utrechters het beeld van Anne Frank op het Janskerkhof. Dat dateert van 1959. Hemelsbreed staat ze niet ver van François Villon vandaan.  
 

Jeroen Wielaert, journalist en columnist

PS1. Meer lezen over dit kunstwerk kan hier (site gemeente Utrecht)

PS2. Het kunstwerk staat op deze locatie (Google Maps)

PS3. Journalist Jeroen Wielaert is een trouwe columnist op Nieuws030. Vanaf het begin in 2014 is hij erop aanwezig (dit was zijn eerste). Zijn journalistieke palmares is indrukwekkend (zie: wikipedia). Drie jaar geleden kreeg hij een lintje.

PS4. Henk Westbroek schreef eerder dus ook over dit beeld van Villon. 

   
Dit is het volgende deel met de tweede bijdrage van journalist Ton van den Berg

Hier leest u de vorige aflevering (39).

En hier een overzicht van alle bijdragen.