Xander van Asperen - Zaterdag 3 oktober is het voor de 7e keer Nationale Kringloopdag. De kringloopbedrijven die lid zijn van de Branchevereniging Kringloopbedrijven Nederland (BKN) zetten hun deuren nog iets verder open dan normaal om zoveel mogelijk mensen kennis te laten maken met deze bekende, onbekende branche.

In Utrecht zijn de kringloopbedrijven ARM (Oudegracht en Hoograven) en Emmaus (Overvecht, Wittevrouwen, Lombok, Parkwijk en Haarzuilens) lid van de BKN. BKN leden zijn kringloopbedrijven op not-for-profit basis met een ideële doelstelling.

Natuurlijk staat het beschermen van het milieu hoog in het vaandel, hergebruik is daar heel goed voor, maar bij BKN kringloopbedrijven gaat het bij de andere doelstelling ook vooral om mensen. Bij het ene bedrijf gaat dat om jongeren met en grote afstand tot de arbeidsmarkt, een ander kringloopbedrijf biedt woon- en werkgelegenheid voor ex-daklozen en zinvolle dagbesteding aan mensen die nog niet dakloos zijn, maar vaak wel met zware problematiek kampen.

De Utrechtse kringloopbedrijven zijn niet gesubsidieerd. Ze bestaan geheel van de opbrengst van hun kringloopwerk. Het zou logisch zijn dat de gemeente Utrecht blij is met de kringloopbedrijven. Veel mensen, vaak doorgestuurd door gemeentelijke diensten voor een zinvolle dagbesteding actief, veel afval wordt voorkomen door hergebruik, veel Utrechters met een krappe portemonnee kopen kwalitatief goede producten, als kleding, meubels en dergelijke in de sociale winkels.

De relatie met de gemeente Utrecht is echter vaak heel moeizaam. De gemeente verleent wel medewerking, maar die medewerking moet wel bevochten worden. Ook heeft de gemeente zelf, intern, niet een echt kringloop bevorderend beleid. Hoewel het gemeentelijk apparaat zelf haar afval scheidt, bestaat er niet echt een duidelijk beleid waar het gaat over andere afvalstoffen dan oud papier en gft.

Wordt er voor overtollige goederen een kringloopbedrijf gebeld om het artikel een tweede leven te geven, dan is dat persoonlijk intitiatief van een betrokken ambtenaar. In het inkoopbeleid van de gemeente is ook geen structurele plek voor kringloopwinkels. Alles wordt nieuw ingekocht, in sommige gevallen zou een product uit een kringloopwinkel ook voldoen. Dat is goed voor het milieu vanwege het hergebruik maar ook goed voor de gemeentelijke schatkist.

Eerlijkheidshalve moet gezegd worden dat het bovenstaande voor veel grote instellingen geldt. Commerciële bedrijven, blijkt uit de praktijk, zijn vaak eerder geneigd om voordat overtollige goederen de container ingaan, een kringloopbedrijf nog even te laten kijken of hergebruik nog mogelijk is. Niet iedere winkel waar het woord kringloopwinkel op de deur prijkt is een ideële kringloopwinkel.

Het woord kringloopwinkel is niet beschermd. Winkels die vroeger gewoon 'tweede handswinkel' werden genoemd, schermen nu met de naam kringloopwinkel. Vaak denken de klanten dat ze door er spullen te geven of te verkopen of er iets te kopen, dat ze een sociaal doel steunen. Hoewel er niets mis mee is dat een ondernemer met de handel in gebruikte goederen een eerlijke boterham verdient, is het gebruik van de term 'kringloop' hoewel legaal, helaas misleidend.

Kringloopwinkels roepen vaak een beeld op van rommelige stoffige winkels waar spullen ongeordend worden neergezet. Ook heeft de branche de naam van 'ze doen maar wat'. Hoewel in het verleden dat beeld deels wel klopte, is het vandaag de dag anders. Kringloopwinkels zijn professioneler geworden, bieden goede gecontroleerde producten aan in een moderne winkelomgeving waar het voor klanten plezierig winkelen is.

De professionalisering werkt ook in de hand dat veel kringloopbedrijven ook erkende leer-werktrajecten voor jongeren of voor mensen die in een traject naar regulier werk van uit de bijstandswet of de WW zitten, aanbieden. De komende jaren zet deze professionalisering door. Alle eerder genoemde BKNleden in Utrecht zijn bezig om het BKNkeurmerk te halen. Door het bedrijf nog beter te organiseren zullen alle sociale- en milieudoelen nog beter gerealiseerd worden. Ook biedt het keurmerk aan overheid en klanten de waarborg met een bonafide kringloopbedrijf te maken te hebben waarmee het goed zaken doen is.