Armand Leenaers - Zelden was er zo'n behoefte aan eenduidige, heldere communicatie als nu over het coronavirus. Wel of geen mondkapjes, de zin en onzin van testen of al dan niet in quarantaine gaan: Nederland is het spoor bijster getuige het snel gestegen aantal besmettingen en het groeiende verzet tegen beperkende maatregelen.

Groot is de verontwaardiging over Ferd Grapperhaus, Willem-Alexander en Máxima. Als zelfs onze leiders zich niet aan de regels houden, waarom wij dan wel? Of maken deze incidenten duidelijk dat wij, onze gezagsdragers incluis, helemaal niet zulke rationele wezens zijn? Argumenten en cijfers aandragen is immers niet voldoende gebleken. Wetenschappers voegen er aan toe dat het verwerken van informatie door het menselijk brein meestal onbewust plaatsvindt. Zonder na te denken dus. 

Zonder directe noodzaak of levensgevaar, zoals dit voorjaar het geval was, komt gedrag veranderen in een ander daglicht te staan. Het aloude recept om kennis, houding en gedrag te beïnvloeden met een scala aan communicatiemiddelen werkt blijkbaar niet meer. We weten immers wat ons te doen staat en afgezien van dwarsliggers op sociale media en het Malieveld is de Nederlandse bevolking van goede wil. Toch gaat het elke dag wel ergens mis met het volgen van de regels. 

Hoe moet dat in het najaar? Als persconferenties en voorlichting van het RIVM niet meer helpen en als de regering geen stevige sancties in het vooruitzicht stelt, wat dan? Nog eens goed analyseren hoe gedragsverandering in zijn werk gaat lijkt mij een eerste vereiste. Maak gebruik van deze inzichten en bedenk een antwoord op de ontstane ruis. Ontkracht dan ook de desinformatie en de complottheorieën die rondwaren op sociale media. Dat is meer dan kekke filmpjes met influencers. 

Een flinke uitdaging want de communicatiebranche blinkt niet uit door heldere doelen en aantoonbare resultaten. Iedereen denkt er verstand van te hebben en communicatieadviseur is geen beschermd beroep. Daardoor is het vakgebied helaas ook het werkterrein van zelfbenoemde experts en specialisten. Dit is het moment om te laten zien dat communicatie 'ergens over gaat' en een zinvolle bijdrage aan de samenleving levert.

De regio Utrecht is de thuisbasis van opvallend veel communicatietalent. De Utrechtse Communicatiekring (https://www.communicatiekring.nl/) is met ruim 400 leden het grootste en meest actieve regionale netwerk van Nederland. In 2023 alweer 50 jaar oud. Op de hoogte blijven en leren van elkaar was en is het doel. Heel nuttig weet ik uit eigen ervaring. Wat zou het mooi zijn als communicatieadviseurs uit de regio Utrecht het voortouw nemen bij een coronacampagne die het vooruitzicht op een tweede lockdown helpt voorkomen. Niemand zal zich dan nog afvragen waar al die communicatie eigenlijk goed voor was.