Dwalen door een nieuwe wereld

Door Oscar van der Horst

Wie ooit heeft rondgedwaald in het Londense metronetwerk, zal zich weer even op Piccadilly Circus wanen bij het betreden van het nieuwe TivoliVredenburg. Het nieuwe muziekpaleis is met zijn gangen, pleintjes en lange roltrappen het centrale station geworden voor een directe verbinding met alle stijlen en genres.

Rome heeft het Colosseum. En Utrecht had jarenlang ook zo’n betonnen kolos in het centrum staan met een enorme hap eruit. Die werd de laatste tijd steeds groter en onlangs is ook het laatste segment aan het ruimteschip gekoppeld. Het is even wennen, zo’n futuristisch bouwwerk als blikvanger van het nieuwe Stationsgebied, maar de kennismaking was warm. Tijdens de kortste nacht van het jaar werd het grote publiek namelijk met een speciaal festival welkom geheten op deze bijzondere plek.

Het trappenhuis is indrukwekkend, met al snel een fantastisch panorama over de hele stad. De mooiste blik over het oude centrum heb je bij een bezoekje aan kamermuziekzaal Hertz. Na een klim van een metertje of veertig kom je in een knus maar statig theater. En aan de andere kant van het gebouw biedt een reisje naar jazz-zaal Cloud Nine of dance-club Pandora onderweg ook uitzicht over de verre omgeving. Maar in de zalen zelf kom je telkens weer in een heel andere wereld.

Door het hele gebouw zijn er op alle niveaus pleintjes, zaaltjes en horecagelegenheden te vinden. Al die rare cirkels op de buitenmuren blijken van binnen enorme patrijspoorten. Door de gebrekkige bewegwijzering is TivoliVredenburg bij grote drukte een plek waar je soms even de verkeerde kant op schuifelt. Het heeft wel wat weg van een groot warenhuis, waar zelfs de grootste zaal vanaf sommige plekken ineens onvindbaar is.

Ronda, heet het nieuwe pronkstuk van het muziekpaleis. Een popzaal voor tweeduizend bezoekers, in de vorm van een halve maan. Door de enorme breedte en de steile tribunes sta je ook bovenin nog relatief dicht op het podium. En de vloer is veel groter dan hij lijkt. Het nieuwe audiosysteem moet nog een extra dimensie geven, maar in de chaos van het festival is hier op de eerste avond nog geen gegrond oordeel over te vellen. Maar van de opvolger van Tivoli Oudegracht mag wel wat worden verwacht.

De architect van het oude Vredenburg is Herman Hertzberger. En diezelfde man, inmiddels bijna 82 jaar oud, heeft ook bij de verbouw van het complex de eindregie gevoerd. Dat zou je niet zeggen als je het nieuwe gebouw van buiten vergelijkt met wat er stond. Maar in alle nieuwe zalen hangt het intieme sfeertje dat het oude Vredenburg uniek maakte. Alle vijf de architecten drukken hun stempel op het bouwkundige samenraapsel. Alleen de nieuwe zaal Hertz is door de meester zelf ontworpen.

Het was meteen spitsuur op TivoliVredenburg tijdens de eerste nacht. Tegen sluitingstijd is de lucht van verf en zaagsel definitief verdrongen door die van zweet en bier. Er staan duizenden natte voetstappen op de lichtgrijze vloer. De grote betonnen kolos is nu echt tot leven gekomen als uitgaansgelegenheid. Op de groten ramen herinneren alleen de kringen van zand en stof nog aan de bouwput die hier jarenlang was.

De boel zal nog even flink worden opgefrist voordat Koning Willem-Alexander op 3 juli de officiële heropening verricht. Dat is ruim 35 jaar nadat zijn moeder Beatrix het oude muziekcentrum voor het eerst bezocht. En aan die Grote Zaal van het oude complex lijkt geen latje vertimmerd. Het hart is behouden gebleven. De transplantatie naar een nieuw lichaam had heel wat voeten in de aarde, maar Vredenburg leeft weer.

Oscar van der Horst

@niksgeenpoespas