FC Utrecht bestaat 1 juli 2020 vijftig jaar. Sportverslaggever Ton de Ruiter kijkt met een knipoog naar het heden in een wekelijkse rubriek terug op het woelige verleden. Tussen het Roemeense Pitesti en het Bosnische Mostar liggen 835 kilometer en 39 jaar. Over de eerste en de voorlopig laatste Europese wedstrijd.     

 
Aflevering 2

Bij FC Utrecht leeft de idee dat Europees voetbal goud rapen is. Voor dat doel zijn risico’s geoorloofd. De fusieclub eindigt in 1979 op een zwaar teleurstellende 13e plaats. Verder afglijden moet worden voorkomen. Het roer moet om, maar de kas is leeg. FC Utrecht heeft jong talent, alleen ontbreekt het in alle linies aan ervaren gidsen.

Een maand na het aantreden van het nieuwe bestuurslid Arno van den Heuvel wordt laatste man Joop Wildbret overgenomen van FC Twente. September 1979 maakt Willem van Hanegem de overstap van AZ’67 naar de Utrechters en juni 1980 komt Gerard van der Lem de aanval versterken. Waar dat geld opeens vandaan komt? Niemand vraagt het.

De mix van jong en oud gaat onder leiding van Han Berger op weg naar Europa. Een belangrijke stap wordt gezet in Kerkrade waar de FC concurrent Roda JC met 3-1 verslaat. FC Utrecht heeft nog een punt nodig maar dat lijkt in Zwolle tegen PEC niet haalbaar. Tot Ton Gruters in de 89e minuut zijn enige doelpunt ooit voor de club maakt en de 2-2 op het scorebord schiet. De knal van zijn leven maakt de vijfde plaats achter Ajax, AZ, PSV en Feyenoord zeker en daarmee Europese kwalificatie. ,,Deze plaatsing voor de UEFA-cup is te vergelijken met een landskampioenschap voor Ajax,’’ zegt Willem van Hanegem.

Het Roemeense Arges is de eerste tegenstander. Tweehonderd supporters reizen mee naar Pitesti, 150 kilometer van Boekarest. De trip van de ploeg heeft iets weg van een schoolreisje. Voor de jonge Frans Adelaar is het de eerste vliegreis, de persconferentie vooraf is een gezellig onderonsje. De supporters moeten omgerekend een rijksdaalder betalen voor het bezoek aan de training van hun favorieten. Dat doen ze, zonder mokken. Aan de verkoop van petjes, sjaals, aanstekers, sigaretten en zelfs kauwgum en het wisselen van dollars voor Roemeense lei heeft iedereen een extra zakcentje verdiend.

Voor de wedstrijd moet FC Utrecht een zware slag incasseren. Willem van Hanegem trapt in de warming-up een balletje met assistent-trainer Jan Verkaik en schiet de ballen niet met links maar met rechts. Een veeg teken omdat De Kromme het leer immer met het befaamde linkerbeen de gewenste richting opstuurt. Vocht in de linkerknie belet hem te spelen.

Van de spelers die 17 september 1980 het Europese debuut meemaken heeft zodoende alleen Gerard van der Lem ervaring met het spelen over de grens. Voorstopper Henk van der Vlag: ,,Het was allemaal nieuw voor mij. Vooral de wedstrijd in Roemenië heeft een onvergetelijke indruk achtergelaten. Politie met geweren op de hoek van de straat. Om een foto van de Utrecht-selectie werd gevochten.’’

De 0-0 wordt gevierd als een overwinning. Gerard Tervoort is de enige verliezer. ,,Ik wisselde op straat dollars voor Roemeens geld. Ik telde het na en het was iets te weinig. Toen ben ik afgerekend op verkeerde zuinigheid. Die mensen waren straatarm en ik ga over een paar van die biljetten zeuren. Zogenaamd kwam er politie aan. De Roemeen stopte het pakje geld snel in zijn jaszak tot de kust veilig was. In het pakje biljetten dat ik daarna kreeg bleek later het bovenste en het onderste een bankbiljet, voor de rest waren het krantenknipsels.’’


In de thuiswedstrijd maakt FC Utrecht het karwei geroutineerd af. Gerard van der Lem zorgt na een uur voor de eerste Europese treffer, vijf minuten voor tijd vergroot Willy Carbo de voorsprong. De defensie komt niet in de problemen. Hans van Breukelen is een solide sluitpost en Wildbret dirigeert Ton du Chatinier, Henk van der Vlag en Willem Flight. Willem van Hanegem is de architect op het middenveld met de lopers Ton de Kruyk en Gerard Tervoort naast zich. Gerard van der Lem is de ervaren kracht voorin met naast hem Ben Rietveld en Willy Carbo. 

,,Het paste precies,’’ zegt Henk van der Vlag. ,,Ik moest de ballen afpakken en inleveren bij Wildbret en Van Hanegem, zij zorgden voor het voetballende deel.’’ Ton de Kruyk bekent wel eens moe te worden van het gezeik van Willem van Hanegem: ,,Heb je de dozen nog om je schoenen, dat werk. Natuurlijk deed hij het om je beter te maken. Je speelt niet met Rep, Cruijff en Rensenbrink, maar met Rietveld en De Kruyk, zeiden we dan tegen hem. Willem was natuurlijk wel een geweldige voetballer.”

Trainer Han Berger straalt na de 0-0 in Pitesti. ,,Wie had dat een paar jaar geleden gedacht, wij in de Europacup? Ja, een stille wens, maar eigenlijk een droom. En dan ineens sta je daar met Utrechtse jochies op een Roemeens veld.’’ De wieg van Hans van Breukelen, Ton du Chatinier, Wim Flight, Ton de Kruyk, Willy Carbo, Frans Adelaar, Ben Rietveld en Jan van Staa staat in en om Utrecht.    

In de 56e Europese wedstrijd, vorige week in Mostar, is Nieuwegeiner Sean Klaiber het enige Utrechtse jochie. De talentenvijver hier is niet opgedroogd, maar Haps, Afellay, Ihatteren, Bazoer, Aissati, Van Wolfswinkel, Labyad, Vorm en Sneijder ( voetbalt hij nog ?) verdienen elders hun geld. Een stralende trainer zien we in Bosnië ook niet. Vijf jaar na de afgang tegen FC Differdange gaat de ploeg van John van de Brom op herhaling. De FC is veel beter dan voetbaldreumes HSK Zrinjski  maar staat na een koddige tegengoal in de verlenging met lege handen.