Nestorix - Voor veel ouders speelt in het voorjaar het probleem van de schoolkeuze. Kan mijn kind naar de school van zijn of haar keuze? Gekoppeld daaraan zie je ook jaarlijks de discussie oplaaien over de wijze waarop de adviezen over het meest passende vervolgonderwijs tot stand zouden moeten komen. 

Nadat de landelijke citotoets jaren onder vuur gelegen heeft, is hij vervangen door de stem van het schoolteam die, net als vroeger en na veel discussie, van doorslaggevend belang is geworden. 

Nu verlangt in ieder geval een deel van de deskundigen weer terug naar de objectieve toets als bepalende factor. Uit onderzoek zou blijken dat schoolteams de neiging hebben om kinderen uit minder welgestelde milieu’s, een lager niveau voor het vervolgonderwijs te adviseren. 

Op zo’n manier zou Louis Davids met zijn lied uit de jaren twintig van de vorige eeuw: “Als je voor een dubbeltje geboren bent, bereik je nooit een kwartje” nog steeds gelijk hebben. 

Bij al die discussies moet ik terugdenken aan mijn eigen lagere schooltijd. Niemand had nog van een citotoets gehoord en de leerkrachten deelden de ouders mee welke schoolloopbaan zij voor het kroost bedacht hadden. 

De onderwijzer had nog gezag want die had er immers op de kweekschool voor doorgeleerd, dus die zou het wel het beste weten. Zo ging het in ieder geval in de kringen waar ik verkeerde. 

Het enige commentaar van mijn vader op de mededeling dat ik maar naar de HBS in Utrecht moest gaan, luidde: “Mooi, ik heb altijd al gezegd dat hij maar iets met zijn hersens moet gaan doen, want met zijn klauwen zal hij het nooit kunnen verdienen”. Daarmee verwijzend naar zijn traumatische ervaringen met mijn onhandigheid tijdens het verplichte helpen bij zijn vele klussen. 

Dus ik deed wat mij gezegd werd en ik heb er nooit spijt van gehad.

Natuurlijk waren die adviezen, alhoewel gesteund door de rapportcijfers, voor een belangrijk deel subjectief en even natuurlijk zullen ze er regelmatig faliekant naast gezeten hebben. Een kind van twaalf krijgt nog zoveel indrukken en invloeden voor de kiezen dat geen zinnig mens zal kunnen voorspellen wat er uiteindelijk wel of niet uitkomt, laat staan of er bij een andere keuze een “betere” uitkomst zou zijn geweest. 

Net zo min als het schooladvies is de citotoets echter een onfeilbare voorspeller van een succesvolle schoolloopbaan. 

Die loopbaan is immers van veel meer afhankelijk dan intellectuele bagage alleen. 

Voor een juist advies is ook kennis van de emotionele en sociale ontwikkeling van het kind van belang en die haal je niet uit de citotoets. 

Als ik zie hoeveel generatiegenoten uit mijn omgeving van “armoedzaaiers” het aardig ver geschopt hebben in het leven, dan denk ik dat zo’n menselijk schooladvies niet zo verkeerd was en is, al blijft het uiteindelijk toch gewoon mensenwerk met alle beperkingen van dien.