Iedere maandag en donderdag schrijft steeds een andere Utrechter op Nieuws030 een persoonlijk verhaal over een kunstwerk dat ergens in onze stad in het openbaar te zien is. Lees hier meer over deze serie. Dit is deel 1 in 'de Utrechtse beeldengalerij'.


Door Evert van der Zouw

Nadat mij gevraagd werd naar mijn favoriete openbare kunstwerk in Utrecht begon ik in mijn gedachten naarstig te spitten. Met dat ik het brede scala de revue liet passeren was steeds 'zij' daar op de achtergrond. 

Na enkele minuten wist ik dat 'zij' dan ook het kunstwerk is waar ik onbewust aan moet denken wanneer mij gevraagd wordt naar het mooiste kunstwerk van de stad. 'Zij' is de 'Zich oprichtende vrouw’ van Jan van Luijn. In 1959 geplaatst aan de rand van het Herderplein. 

Het plein met de mooie mozaïek, waar ik veel tijd van mijn jeugd doorbracht. In de zomer in zwembroek omdat het plein dan met water was gevuld. In de winter op Friese doorlopers omdat het plein dan was gevuld met ijs. Begin jaren tachtig zwemmen en schaatsen met klasgenootjes onder toeziend oog van een bronzen dame aan de zijkant. Het merendeel van de tijd keek je niet naar haar omdat je te druk was met kind zijn. Maar af en toe gleed je blik toch op de enorme vrouw. Ze was immers niet te missen. 

Ik kan me herinneren dat ik mij afvroeg wat voor een pose ze aannam. Ze was aan het badderen, was mijn voornaamste hersenspinsel. Hoewel eigenlijk nog te jong, zag ik wel de erotische lijnen van het imposante beeld. Die speelden zeker tot de verbeelding. Maar toch niet te veel wanneer we op haar sokkel klommen en onder haar gehurkte houding doorkropen om te ontkomen aan de tikker. Ook het proberen op haar billen te klimmen had geen diepere betekenis dan slechts te zien hoe hoog je kon klauteren. 

Als je helaas volwassen bent en verneemt dat de vrouw symbool staat voor van een wijk in opbouw, is deze teleurstellend. Dat 'zij' ook aan het badderen was wanneer wij plat op onze buik door de het summiere laagje water gleden was veel mooier. Wel mooi om nu te beseffen is dat deze dame de 60 jaar inmiddels al is gepasseerd.

Ik hoop van ganser harte dat ze ten minste een eeuw aan het Herderplein blijft staan. Mocht zij ooit ter discussie komen te staan door de vertrutting van onze hedendaagse maatschappij zal ik weer op haar billen klimmen en de sloophamer persoonlijk tegenhouden. 
     

Evert van der Zouw, schrijver van drie boeken over Utrecht

PS. Meer lezen over dit kunstwerk kan hier (site gemeente Utrecht).

PS2. Op deze locatie staat het kunstwerk in Utrecht (Google Maps).

PS3. De boeken van Van der Zouw
    

Zie hier deel 2, met de keuze van journalist Louis Engelman

En hier een overzicht van alle bijdragen.