Jim Terlingen - Deze zondagmiddag had ik de eer om voor Nieuws030 mee te mogen in de bus naar Amsterdam met de Utrechtse delegatie die daar de jaarlijkse herdenking van de Februaristaking bijwoonde. Burgemeester Van Zanen, VVD-raadslid Van Schie en andere vertegenwoordigers uit de stad legden daar een krans om te gedenken dat ook in onze stad arbeiders hun werk neerlegden om te protesteren tegen de jodenvervolging. 

Sinds 1946 wordt de Februaristaking, die op 25 en 26 februari 1941 plaatsvond, in Amsterdam bij het Jonas Daniël Meijerplein herdacht. Vanaf 1952 gebeurt dat bij het beeld De Dokwerker, dat toen op deze plek is geplaatst.

De aanleiding voor de staking - die op dinsdag de 25e in Amsterdam begon en zich uitbreidde naar de Zaanstreek, Haarlem, Velsen, Hilversum en Utrecht - waren de eerste razzia's waarbij in Amsterdam honderden joodse mannen opgepakt werden. Het is in bezet-Europa het enige massale protest gebleven tegen de jodenvervolging. Lees meer op deze site.

De kranslegging bij de Dokwerker. Foto: Jim Terlingen

Utrecht
De Utrechtse staking vond plaats op woensdag 26 februari 1941. Hij werd uitgevoerd door de arbeiders van onder andere de bedrijven Demka, Werkspoor, Jaffa, Coq, Verblifa (De Vereenigde Blikfabrieken), Lubro en Hamburger. Een uitgebreide reconstructie van wat er precies die dag gebeurde, schreef de onvolprezen Utrechtse historicus Ad van Liempt.

Er is tot nu toe geen fotomateriaal bekend van de Utrechtse staking. Maar dit kan natuurlijk nog altijd opduiken. In 2016 ontdekte men voor het eerst een foto van stakers in Amsterdam en in 2017 vond men in een familiealbum voor het eerst foto's van een verzamelde menigte in Zaandam. 

De Utrechters die meegedaan hebben aan de Februaristaking zijn in mijn optiek echt helden. Daarom is het geweldig mooi dat Utrecht dit jaar weer aanwezig was bij de herdenking. Dat doet onze stad sinds 1987, toen de gemeenteraad op initiatief van CPN-raadslid Ger Hoogenberg besloot dat er elk een officiële delegatie naar de herdenking moet gaan. Tot die tijd was het vooral een actie van de linkse fracties in de raad.

Hoogenberg ging overigens in 2015 voor het laatst mee naar de herdenking. Hij overleed datzelfde jaar op 83-jarige leeftijd. Zijn zoon Stefan was er deze zondag ook weer bij.

Een oproep van de linkse Utrechtse gemeenteraadsfracties in 1980 in de krant De Waarheid

Tot slot: enkele vragen
Als ik lees dat Utrecht de Februaristaking in 1987 ging herdenken, komt de vraag in me op: waarom gebeurde dit eigenlijk pas 46 jaar na dato? Weet daarbij: Amsterdam begon er meteen na de oorlog mee.

En als ik lees dat steden als Zaandam en Hilversum inmiddels eigen herdenkingen hebben van de staking: hoe denkt Utrecht daarover? Waarom is er bijvoorbeeld tot nu toe geen monument/steen om de Utrechtse staking te gedenken?

Soortgelijke vragen heb ik bij meer Tweede Wereldoorlog-issues. Het is toch wonderlijk dat Utrecht pas in 2015 een monument heeft gekregen waarmee de joodse omgekomen inwoners worden herdacht. Zé-ven-tig jaar na de oorlog.

Wat is dat toch met het Utrecht? Ik roep hierbij iedereen die hier wel eens serieus over nagedacht heeft om zijn/haar theorie met me te delen.

          

Reageren? terlingenschrijft@kpnmail.nl
Zie ook: www.jimterlingen.nl