René van Maarsseveen - Ik zag de 'Utrecht van Toen'-kalender voor 2021. Het bestaat nog steeds, dacht ik, maar hoelang inmiddels. Ooit stonden er in het AD artikelen van Cees Grimbergen en Jeroen Kreule over de kalender. Maar dat is toch alweer tien jaar geleden, schat ik.

Dus bel ik met de uitgever. ‘Dit is het vijftiende jaar’, vertelt Geert Visser van Muldershouse Uitgevers. ‘Het begon nadat ik mede-eigenaar werd van een uitgebreid beeldarchief. Ik was al een enthousiast verzamelaar van kaarten en foto’s van Utrecht. Een vriend bracht me op het idee een kalender te maken’.

Was het direct een succes?

‘Nee. Het eerste jaar startte ik wellicht wat te laat in het jaar. En je moet er vanzelfsprekend wel aandacht aan geven. Je moet er tijd voor maken. Het tweede jaar ging dat beter. In samenwerking met Roel van den Brink van Catch verkochten we dat jaar al 1623 exemplaren. De daarop volgende jaren bleek het aantal verkopen een golfbeweging door te maken. Het ene jaar veel, een jaar erop minder. Dat had ongetwijfeld te maken met de aandacht te maken’.

Hoe komt zo’n kalender tot stand?

‘In het begin legde ik de nadruk op zoekplaatjes, zoals ik dat noem. Foto’s waarop voor elk wat wils veel is te zien. Een auto waardoor je een jaartal kunt schatten, mensen met kleding uit een bepaalde tijd of een gebouw dat in de loop van de tijd veranderde. Dat was ook de invalshoek van de artikelen in het AD, als ik me goed herinner’.

Beide artikelen verschenen in 2011. Cees Grimbergen beschrijft de kalenderfoto van oktober dat jaar (boven deze tekst). Hij mijmert over de fietsenchaos die er in 1955 al was. Het valt hem op dat veel mannen somber gekleed in kostuums over het Smakkelaarsveld fietsen. Terwijl vrouwen juist zomers gekleed van het Vredenburg komen. Een vrouw valt hem op, een jonge vrouw in een zomerse blauwe jurk. Ze huppelt richting station en gooit daarbij haar hoofd achterover om nog wat zonnestralen van de nazomer mee te pakken. Ze huppelt, dat ziet hij aan de schaduwlijnen onder haar voeten. Op het moment dat de foto wordt gemaakt hangen haar voeten een paar centimeter boven het trottoir.

Het foto-zoekplaatje

‘Ja, dat was een mooi beschreven voorbeeld van zo’n zoekplaatje. Je kunt bij die foto ook opmerken dat de vrachtwagen de hoek omgaat zonder de fietsers voorrang te geven. Er is geen verkeerslicht, maar de fietsers zijn gestopt. Terwijl je dat beter bekijkt, zie je nog net de pet van een politieman boven de vrachtwagen uitsteken. Ah, het verkeer wordt daar geregeld. Dan zie je direct ook, bij het begin van het Vredenburg, de twee andere agenten, waarvan er eentje op een verhoging staat’.

Ik dacht zelf bij die foto eerst aan de borden van verzekeringsmaatschappij RVS. Het echtpaar daarop, daar hebben de ouders van oud-quizmaster Fred Oster nog model voor gestaan. Bij de Karel Doormanlaan was een hele grote afbeelding daarvan op een blinde muur. Die kon je zien vanaf de Berenkuil.

Nog meer te zien

‘Er zijn ook mensen die bij het zien van de vrachtwagen geïnteresseerd zijn naar het bedrijf Kassing. Dat blijkt een bedrijf dat in 1926 in Utrecht is begonnen door Lambert Kassing. Later kwamen zijn zoons erbij, vandaar dat er L. Kassing & Zn. op de wagen staat. En heb je die Volkswagen Kever gezien die onderin het beeld in komt rijden. Zo eentje met die gedeelde achterruit noemden ze brilkever. Die werden geproduceerd tot 1957. Daarna kregen ze ovalen achterruiten’.

Twee foto's van de Utrecht van Toen kalender 2021

Bij april op de 'Utrecht van Toen'-kalender van 2021 staat een foto uit dezelfde serie. De foto is eerder of later gemaakt. De agenten zijn nu duidelijk te zien. Het zijn er vijf. ‘Een paar jaar voor die kleurenreportage zijn er ook foto’s gemaakt’, merkt Geert Visser op. ‘Bij augustus heb ik daarvan een zwartwit foto geplaatst. Daar zie je een closeup van die agent op zijn verhoging aan het Vredenburg’.

De nieuwe kalender en alle foto's zijn te zien bij Bol.com.