Jim Terlingen - De emoties liepen gisteren hoog op op de sociale media. De Hogeschool Utrecht (HU) stelt een geplande lezingenreeks over de holocaust uit. De Telegraaf, meestal niet vies van het aanwakkeren van (angst)gevoelens, bracht dit bericht op zondagochtend op Holocaust Memorial Day, de dag dat de zenuwen van joodse mensen in Nederland sowieso gespannen staan.

Over de reden van het uitstel gaat het natuurlijk. Is het omdat volgens de HU “nieuwe maatschappelijke perspectieven meegenomen kunnen worden in een vervolg” (zoals Aline Pennewaard van het CIDI heeft vernomen) of omdat “de veiligheid van sprekers, studenten, docenten en bezoekers niet gewaarborgd kan worden” (zoals de HU meldt na de ophef).

Wat hiervan waarheid is, wordt hopelijk nog duidelijk.

Op de achtergrond spelen de ontwikkelingen in het Midden-Oosten natuurlijk mee. Want niet alleen worden op Holocaust Memorial Day slachtoffers van de holocaust herdacht, maar gaat het ook over andere genociden. Afgelopen vrijdag was er nog een tussenvonnis van het Internationaal Gerechtshof: 'Israël moet genocide in Gaza voorkomen' (nos.nl). 

Utrecht stond dus toch centraal op de holocaustdag, maar dit was niet wat ik bedoelde toen ik vorige week schreef dat de gemeente Utrecht holocaustdag is vergeten. Ik leg in dit artikel ook uit waar deze dag vandaan komt, trouwens.

Deze zondag mocht ikzelf spreken op de herdenking in Houten. Dat ging strikt over wat er ongeveer tachtig jaar geleden in Utrecht en Houten gebeurde. Afsluitend gebruikte ik een zin van oud-bondspresident van Duitsland, Richard von Weizsäcker: “Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst”.

Wat ik erbij vergat te zeggen, maar wat natuurlijk wel cruciaal is, is wélke lessen je trekt uit het verleden. Ik geloof sterk in 'geen haat’ en 'probeer elkaar altijd in contact te bereiken’. Medemenselijkheid, dus. In het Midden-Oosten gaat dat op dit gebied al een hele tijd heel erg mis. De spanningen uit deze regio resoneren in Nederland. 

Het initiatief van Utrechtse vrouwen, die in november zongen voor vrede in Midden-Oosten, heeft naar mijn oordeel in potentie alles in zich wat nu nodig is. Ik hoop dat de gemeente Utrecht met de kernwaarden 'medemenselijkheid' en 'verbinding' gaat meedoen aan de holocaustdag en dat de HU dit als basis gaat nemen voor haar lezingen. Het is nodig.

Maar doet Utrecht dit jaar dan helemaal niets aan Holocaust Memorial Day? Jawel hoor, vandaag is er een speciale dag van studenten van de Universiteit Utrecht. Gelukkig.