De rubriek Welvaart Utrecht over de opkomst van de stad in de afgelopen vijftig jaar, iedere maandag, woensdag en vrijdag in Nieuws030. Vandaag deel 81.

Louis Engelman - Ook al is Utrecht niet zo van het architectonische statement, dat neemt niet weg dat er wel mooie projecten op stapel staan. Interessant zijn bijvoorbeeld de bouwplannen in de Merwedekanaalzone, waar in de toekomst zo’n 9.000 tot 14.000 Utrechters een woonplek moeten gaan vinden. Wat zal de schaal van de bebouwing worden? Welke uitstraling zal deze hebben op de omgeving?

Tot nu toe zijn langs het in 1892 voltooide kanaal, waar voorheen fabrieken stonden, kleinschalige complexen aangelegd met een eigen sfeer. Heel geslaagd vind ik het compact gebouwde Meyster’s Buiten waar in en rondom de voormalige Sojafabriek een nieuw levendig buurtje is gecreëerd. Met als verbindend centrum het oude fabrieksgebouw waarin tal van activiteiten zijn ondergebracht, waaronder de bibliotheek, een restaurant, theaterzaal en ruimtes voor het ‘Wilde Westen’ en schoolklassen.

Iets soortgelijks lijkt te gaan komen rondom de Villa Jongerius waar circa 500 woonhuizen en appartementen zullen worden gerealiseerd. Al eerder werd daar tegenover de Veilinghaven ontwikkeld met appartementen en horeca. Voor een goede verbinding met de binnenstad wordt bekeken of er een nieuwe brug moet worden gebouwd die uitkomt bij de Heycopstraat.

De villa Jongerius. Foto: Nieuws030

Verderop langs het kanaal, nabij de Baleijebrug denkt men erover een nieuwe haven uit te graven voor plezierjachten waaromheen dan ook appartementen worden gebouwd. Dit gaat de Wilhelminawerf heten.
Langs de Europalaan 100-500 zullen drie kantoorpanden tijdelijk worden omgebouwd tot 150 startersappartementen. Het project gaat ‘Stadspoort Zuid’ heten. De huur ligt tussen 850 en 1050 euro.

Zuidelijker is het donkerbruine gebouw van de City Campus Max nadrukkelijk aanwezig, waarnaast het appartementencomplex Twogether is gebouwd. Aan de Vliegenthertlaan wordt het voormalige kantoorgebouw van de gemeente Utrecht omgevormd tot 252 appartementen.
Ook aan de overkant, in het gebied van de voormalige Draadstaalfabriek Neerlandia (1915), is een nieuwe wijk neergezet waarin tachtig woningen en vijftig appartementen (koop en huur) worden gerealiseerd. In de oude fabriekshal komen 66 appartementen. Een horecagelegenheid met terras aan het water zal er worden ingepast.

De vraag is of de nieuwe en veel grootschaliger bouwplannen in de Merwedekanaalzone ook de menselijke maat behouden kan worden. Zo ja, dan vormen ze een logische aansluiting op de ontwikkelingen rondom de Vaartsche Rijn en Rotsoord. In dit industriegebied vestigden zich aanvankelijk vooral bedrijven voor bouwmaterialen, tegel- en steenfabrieken. Later kreeg het een meer algemeen industrieel karakter door de komst van meubelfabrieken U.M.S. en Pastoe.

Maar in het laatste decennium trad er een verandering op in de richting van de creatieve sector. Jonge kunstenaars namen de ruimtes in die door de industrieën werden achtergelaten. Een voorbeeld daarvan is Tivoli De Helling. Op die omschakeling liftte de horeca mee, zoals creatief eetcafé Klein Berlijn en restaurant LE:EN, met als letterlijk hoogtepunt de opening van een restaurant op de bovenverdieping van de uit 1906 daterende watertoren.

De woningbouw ontwikkelde zich er voornamelijk voor starters. Daarvoor staan nog voldoende plannen op stapel. Het Vaartsche Rijngebied wordt daarmee een interessant woon- en recreatiegebied en sluit haast naadloos aan op de binnenstad  (Ledig Erf) en de omliggende wijken Hoograven en Rivierenbuurt.

Volgende deel: Nieuwe belangstelling voor Kanaleneiland