Jeroen Wielaert - In Utrecht is het elke dag zondag in tijden van corona. Het is de beleving van ieder die zich in nog de stad waagt. Het is ook te zien aan de Utrecht Covid-19 lockdown phase 1,2,3,4, and 5, de fotoreeks die Reinier Schat maakte en op facebook zette.

Het ziet er allemaal heel ouderwets uit: een lege, kalme stad met weinig mensen op straat. Het verschil is dat het heel doordeweekse beelden zijn van Utrecht in de bezettingstijd van corona.

De crisis is beslist fotogeniek voor wie er oog voor heeft. Het is ook aantrekkelijk om vast te leggen, om niet te zeggen noodzakelijk, net als in tijden van oorlog. Adriaan de Koning deed dat met zijn film Desolate Streets of Utrecht City. Reinier Schat maakte zijn eigen variant met een duidelijk verschil. Anders dan in De Konings film kom je op Reiniers foto's ook nog mensen tegen. Het is een andere manier om de sterke uitdunning van de bevolkingsdichtheid in de stad te laten zien.

Uitgestrekte leegte, met hier en daar een enkeling, of een paar enkelingen. Het is te zien op foto's van het Vredenburg, het stationsplein met het bollendak en de lege perrons op het Centraal Station, van boven genomen. Heel illustratief is het beeld van de mensen in de zon, op afstand van elkaar zittend op de grote ronde baksteenbank voor de stadsschouwburg – de verdwenen nabijheid bij aanvang van een onheilslente. 

Gewoon stedelijk geluk is iets van vroeger, van voor maart 2020. Na Troost TV van Paul Haenen en voorheen DWDD is het wellicht een goede gedachte dat RTV Utrecht ook komt met horizontale nostalgieprogrammering. Dat wordt smullen van een oude Giphart-talkshow, de terugkeer van Henk Westbroek met oude rondgangen door stad en streek en wellicht de integrale herhaling van de dagen dat de Tour de France in de stad was – een grotere massa is nimmer in de stad bijeen geweest, dicht op elkaar gepakt in opperste vreugde.

Ik zie nog een essentieel element in die foto's van Reinier Schat: het volledig ontbreken van drukte. Dat is nu juist waar nogal wat Utrechters uit het centrum zo naar verlangen bij de naar hun gevoel veel te grote aanwas aan toeristen. Heerlijke leegte. Wat dat betreft is het bijna een verademing, al is dat juist nu nogal kras als observering.

Corona biedt tijd en ruimte voor bezinning – de gedachte leeft bij menigeen. Terwijl de regering erop los kan verordenen en ook Jan van Zanen meer kan laten handhaven dan hij in zijn hart zou willen, is de tijd aangebroken om na te denken over de periode ná Covid-19.

Schats foto's zijn niet geschikt voor Citymarketing na corona. Veel te ongezellig, in zo'n stad moet je niet zijn. Ook op het onderdeel publieksspreiding scoren ze niet goed. Los van het beeld is het zaak om na te denken over de manier om de stad weer passend vol te laten lopen. Daarvoor kan juist de start van de Vuelta een goed begin zijn na een half jaar vol crisis. 

Wat Utrecht door corona beleeft is het andere uiterste. Het is benard en akelig, als het goed is van korte duur, maar lang genoeg voor een enorme dreun in de sectoren die Utrecht hebben doen opbloeien en die juist nu zouden moeten losbarsten. Wat lijkt het lang geleden dat het allemaal volop draaide en dat het zo lekker klagen was over de drukte.

Vergéten is er niet bij, met het verlangen om weer naar buiten te kunnen gaan met z'n allen, naar de kroeg, naar het restaurant, naar de schouwburg en naar TivoliVredenburg. Als het zover is kan dat nog een ongewone fotoserie opleveren.