Joost van Waert - De fotocollectie van het Utrechts Archief is een rijke bron, waarin ik van tijd tot tijd graag mag duiken. Tussen wat foto's van de in 1987 afgebroken Zuiderkerk aan de Kromme Rijn zag ik glas-in-loodramen die me bekend voorkwamen.

De foto's leken als twee druppels water op de ramen in de toren van het Louis Hartlooper Complex (het voormalige politiebureau Tolsteeg), die ik gefotografeerd heb voor mijn boek 'Muurkunst in Utrecht' en dat nog geen 200 meter verderop staat.

Zuiderkerk aan de Kromme Rijn (1986). Foto: HUA

De ramen in het politiebureau zijn er twaalf: zes aan de straatkant en zes boven de ingang. De Zuiderkerk is gebouwd in 1925, het politiebureau in 1928. Beide in de stijl van de Amsterdamse School en met een hoge toren, maar door verschillende architecten. Zouden die beiden dezelfde glazenier hebben ingehuurd? 

Politiebureau Tolsteeg (1967) - bij de gele pijlen de twaalf glas-in-loodramen: zes aan de straatkant, zes boven de ingang

Bij nadere bestudering van meer foto's van de Zuiderkerk blijkt dat één foto per abuis in de verkeerde map terecht moet zijn gekomen. Het glas-in-lood is dat van Louis Hartlooper. Dit blijkt ook duidelijk uit de muren en de trapleuning op de foto's. 

Maar dan valt me nog iets op: het glas in lood op de foto uit de jaren vijftig staat ondersteboven ten opzichte van het kunstwerk nu. Dit geldt alleen voor de panelen aan de straatkant, de panelen boven de ingang hebben altijd goed gezeten, zo blijkt uit een foto van kort na de bouw. 

Zoek de verschillen in politiebureau Tolsteeg/LHC. Linkerfoto jaren 50 (C. Stevens) rechterfoto nu (JvW)

Toen heb ik maar eens even mijn licht opgestoken bij LHC-eigenaar Jos Stelling. Waren de panelen twintig jaar geleden misschien per ongeluk omgekeerd bij de grote verbouwing van politiebureau naar bioscoop? Jos wist het niet, maar gaf me wel de naam van de firma die het glas-in-lood destijds gerestaureerd had.

Glaszetter Berrie: "Deze restauratie is door de oud-eigenaar en mij gedaan. Het werk werd in delen uitgevoerd, waarbij telkens maar een paar panelen werden verwijderd. Bij het terugplaatsen werden de volgende panelen uitgenomen. Aangezien er dus steeds een gelijk paneel boven of onder zat was op zijn kop terugplaatsen niet mogelijk."

Dan moet het waarschijnlijk zo zijn gegaan: iemand heeft in de tweede helft van de twintigste eeuw gezien dat de panelen in de straatwand van de toren niet spoorden met die boven de ingang en die heeft de exemplaren aan de straatzijde om laten draaien. 

Een van de glas-in-loodramen boven de ingang. Foto: JvW