René van Maarsseveen - Voor een project rijd ik de afgelopen weken regelmatig over de A28 van en naar Utrecht. Ik vind het prachtig, al vanaf mijn jeugd, vanaf verschillende toegangswegen naar de stad te rijden. Op sommige plekken heb je prachtige doorkijkjes en uitzichten op de Dom en de naar boven groeiende stad. Van een vakantie terugkomend geeft het bovendien een vertrouwd, veilig, bijna-thuis gevoel: mijn Utrecht.

Het uitzicht richting stad is vanaf de A28 in mijn ogen beslist de minst fraaie. Een paar weken geleden viel me bovendien een lelijk wit gebouw op. Het stond er waarschijnlijk al een tijdje. Het was me echter nooit bewust opgevallen.

Maxima Medisch Centrum

Een lelijk wit blok met oranje spijlen langs smalle ramen. Vanaf de weg gezien lijkt het eenzaam te liggen in een weiland. De achterliggende gebouwen zijn grotendeels aan het zicht ontnomen door bomenrijen langs de weg. Natuurlijk weet ik vrij snel dat het een of het gebouw is van het Prinses Maxima Centrum.

Maar ik herinner me de eerste keer dat het me opviel. Gebouw in aanbouw, dacht ik. De tweede keer dacht ik dat het nog moest worden afgewerkt. De derde keer dat ik er langsreed realiseerde ik me dat het oranje een verwijzing is naar ons Koninklijk Huis. Leuk, maar het blijft een saaie witte blokkendoos waar dagelijks duizenden mensen langs rijden.

Waagstukken

Dinsdag 1 oktober verscheen het boek ‘Waagstukken’. Charlotte van den Broeck beschrijft daarin over de tragiek van dertien architecten die zelfmoord pleegden op of in een door hen ontworpen gebouw of vanwege het gebouw.

Begin deze week lees ik bij Leesclub van Alles de recensie van het boek. Onwillekeurig denk ik aan de geesteloze witte doos aan de rand van Utrecht Science Park. Is daar wellicht een veertiende hoofdstuk in voorbereiding.

Smarties

Dat de tegenstelling van een kleurloos, oranjegestreepte kolos ook kritiek kan opleveren is duidelijk. We zagen het bij de Smarties, het kleurrijke gebouw met studentenhuisvesting, op het USP. En de berichten rond het Poortgebouw van Hoog Catharijne zijn ook nog niet verstomd. Mensen maken er na een bezoek aan HC spontaan opmerkingen over, positief of negatief.

Het witte visitekaartje bij de toegang tot Utrecht vanaf de A28 is echter geen onderwerp bij koffieapparaten op kantoren. Bezoekers van buiten Utrecht zijn waarschijnlijk te druk geweest met de verkeerssituatie ter plaatste om links de Utrechtse Bijlmer-Bajes lookalike bewust te ervaren.

LIAD Architecten

Op een stil moment tussen twee afspraken besluit ik toch eens te gaan kijken welke architect verantwoordelijk is voor deze armoedige entree van Utrecht Oost. Het blijken er drie: Arie Aalbers, Thomas Bögl en Erik Schotte. Toch niet de minste. Stuk voor stuk leverden zij en hun bureau LIAD al fraaie producten af, weet ik.

Bij Google Afbeeldingen bekijk ik de vele foto’s van het Prinses Maxima Centrum. Ze tonen een fraai complex waar kleur, natuurlijke materialen en doordachte gebruiksoplossingen samenkomen.

Paradepaardje

Waarom dan toch zo’n onafgewerkte zijde? Ok, het is geen zichtzijde voor de gebruikers van de gebouwen; hooguit een uitzichtzijde. Maar moet het daarom een verdomhoekje zijn. Waarom niet ook kleur en hout op een zijde waar dagelijks duizenden in en uit de stad rijden? Waarom geen kleur en hout op een hoek, waar het een paradepaardje van het Utrecht Science Park kan zijn? Waarom de uitstraling van een moderne gevangenis, zoals de penititaire inrichting van bijvoorbeeld Nieuwegein en Almere?

Professionele blabla

Op de website van het tijdschrift De Architect lees ik: ‘De witte gevel verwijst naar de witte jassen die de medische professionals dragen. De gekleurde, verticale banden – die refereren aan het wetenschappelijk onderzoek dat hier (ook) plaatsvindt, zoals het analyseren van DNA – maakt de façade dynamisch. Het vrolijke gevelbeeld prikkelt bovendien hun nieuwsgierigheid’.

Dat is architecten blabla. Zoals we dat ook kennen van reclamemensen die uitleg geven bij een logo of complete huisstijl, ICT’ers die een digitale oplossing verkopen aan een goedgelovige ambtenaar of kunstenaars die creatief zijn binnen de percentageregeling.

Vergeten en excuses

Ik lees: ‘er was een gesloten gevel nodig om geluidsoverlast door het verkeer te beperken’. Maar dat is toch geen reden om de aan de A28 liggende zijde niet ook wat meer kleur te geven. Het enige eerlijke antwoord is ‘we zijn het vergeten. We hebben van binnenuit gedacht en vanuit de kinderen, ouders, onderzoekers en andere gebruikers van het pand. Die zijde was voor ons een dooie hoek’.

Had ook maar een beetje vanuit de buitenkant gedacht. Had aan het Utrecht Science Park gedacht en aan de functionele ligging als toegang tot Utrecht. Wellicht een mooie taak voor Jan Henk van der Velden om er als directeur van het Park alsnog tot verbetering te enthousiasmeren, om er alsnog een aantrekkelijk visitekaartje van te maken.