Jim Terlingen - Geloof is zeg maar niet mijn ding. De laatste veertig jaar, haast ik me erbij te zeggen, want in mijn jeugd was dat wel anders. 

Als katholiek jochie ging ik in onze stad naar het Gregorius op het Hieronymusplantsoen, daar waar nu al een poos de Vrije School zit. Gedurende mijn lagere schooltijd aldaar was ik best een Jezus-fan. Ik herinner me nog mijn dichtgeknepen strot bij de film ‘Jezus Christ Superstar’ die we met de hele klas zagen in de City-bioscoop. Zo’n eerlijke man met een mooie boodschap die zo oneerlijk werd verraden, dat was gemeen. Dit Hollywood-gegeven kan trouwens nog steeds (ik ben 57) verontwaardiging en verdriet bij me oproepen. 

Dit weekend was het zowel pasen als pesach. Op de Gregoriusschool hoorden we hoe het zit met deze feestdagen. Zodoende heb ik paraat dat met pasen de wederopstanding van Jezus (in het jaar 33) wordt gevierd en met pesach joden de uittocht van het joodse volk uit Egypte feestelijk gedenken. De bevrijding uit de slavernij van de farao was zo’n 1300 jaar voor Christus.

Dat pesach voorafgegaan wordt door een speciale avond vol rituelen, de sederavond, hoorde ik op school niet. Afgelopen woensdag was die er trouwens weer, ook in Utrecht. Nog iets: men had me tot deze week zelfs op een onverhoeds moment kunnen betrappen op de formulering ‘pesach is een soort joods paasfeest’. Maar dat is echt een beetje dom, weet ik nu. Want ze hebben in de kern natuurlijk niets met elkaar te maken. En pesach was er veel eerder.

Zo zit het
De Jezus in de bijbel was joods. Op wat wij kennen als het Laatste Avondmaal, op de avond voor de dag waarop hij werd gekruisigd, was hij met zijn volgelingen een pesachmaal aan het nuttigen. Er is de theologische wereld discussie over (die neigen naar 'nee'), maar er zijn aanwijzingen dat dit de sedermaaltijd was. De Utrechtse gravure bovenaan deze pagina had dus ook ‘Sederavond’ kunnen heten. Of 'Pesachmaal'. Een grappig idee, vind ik.

De voorschriften voor dit joodse feest zijn al te vinden in de torah - de hebreeuwse bijbel - eeuwen voordat Jezus werd geboren. Jezus werd tijdens pesach gekruisigd en hij maakte in deze periode ook zijn wederopstanding. 

Data
Worden de feesten altijd tegelijk gevierd? Nee, meestal niet. Maar toevallig dit jaar wel. Hoewel pesach een week duurt en pasen één dag (gisteren, paaszondag).

De data hebben te maken met ingewikkelde berekeningen die verband houden met de stand van de maan en met verschillende kalenders. De gregoriaanse kalender die wij hanteren, begint met de geboorte van Jezus.

De joodse kalender start in het jaar waarin volgens hen de schepping van de wereld plaatsvond, ongeveer 3761 jaar eerder. De joodse kalendermaanden beginnen op de dag van nieuwe maan en duren altijd 29 of 30 dagen. Het is vandaag 'nisan 18' in het jaar 5783.

Dit jaar vallen beide religieuze feesten ook nog eens samen met de jaarlijkse islamitische ramadan. Het was met recht een religieus weekend. Moslims vasten in de ramadan een maand lang van zonsopgang tot zonsondergang. Daarover een andere keer wellicht meer.

Les
Ook als geloof zeg maar niet je ding is, kun je er soms niet omheen en is het nuttig - als mensen om je heen ermee bezig zijn - er toch iets over te weten.
   

PS. Met dank aan John Stienen die me wees op een fout en de stelling 'laatste avondmaal = sederavond' nuanceerde. Ik heb beide verwerkt in dit stukje.
   

Reageren? terlingenschrijft@kpnmail.nl
Zie ook: www.jimterlingen.nl