Jim Terlingen - En weer is een parel toegevoegd aan de ketting die de historie van Utrecht versiert. Dit keer vlakbij Paushuize, op de plek waar de Kromme en de gewone Nieuwegracht samenkomen. Vrijdagmiddag werd daar door wethouder Kees Geldof en dichteres Els van Stalborch een steen onthuld met dichtregels van Van Stalborch over de enige paus die Nederland gehad heeft: Adrianus de zesde.

Het latere hoofd van de Rooms-Katholieke kerk werd in 1459 geboren in onze stad in de Brandstraat, op de hoek met de Oudegracht, als Adriaan Boeyens. In het Utrechts zal dat wel 'Aodrie' geweest zijn. Toen hij nog kardinaal was, liet hij in 1517 het pand bouwen dat we nu kennen als Paushuize. Maar hij heeft er nooit gewoond.

Vlakbij dit historische pand werd twee jaar geleden al een bronzen standbeeld van Adrianus neergezet. Een mooi ding, vind ik, hoewel het eerlijk gezegd wel even duurde voordat ik besefte dat die pallet-delen eronder erbij horen. Bij de onthulling van dat standbeeld las dichteres Van Stalborch, lid van het Utrechts Stadsdichtersgilde, haar gedicht 'Paus Adrianus VI komt thuis' voor, waarvan nu een deel is bewerkt en in steen is vereeuwigd.

De dichtregels van Els Stalborch (foto: Jim Terlingen)

Ik vraag de vertegenwoordigers van Utrechtse media even goed naar de formulering van mijn laatste bijzin te kijken. Want ze schrijven of zeggen "dat het gedicht nu is vereeuwigd" (terwijl dit maar één van de vijf coupletten is) of "dat een deel van het gedicht is vereeuwigd" (waarbij ze de bewerking over het hoofd zien). Ja jongens en meisjes, de werkelijkheid is soms best subtiel, zeg ik als kleinzoon van een schoolmeester.

Nu ik toch kritisch bezig ben: zou er bewust voor gekozen zijn om geen verwijzing op de steen te zetten naar de persoon waar het over gaat? Een titel wellicht? Lijkt me wel een missertje. Passanten moeten nu maar raden dat het iets te maken heeft met die man die verderop op een standbeeld staat en waarvan nog eens anderhalve meter verder een bordje in het plaveisel zit. Bij de onthulling grapten mensen vandaag dat er een steen bij de steen moet komen.

Nou ja. Gisteren was het overigens de sterfdag van Adrianus, 14 september 1523, nu 494 jaar geleden. Hij is 64 jaar oud geworden en was maar één jaar paus. Zoals dat vaker is gegaan met kerkvorsten die er een andere mening op nahielden dan de 'curie' in het Vaticaan, stierf hij plotseling. Een vergiftiging behoort tot de mogelijke doodsoorzaken.

Als Utrechter, moet ik bekennen, ben ik wel een beetje trots op 'onze Adriaan'. Maar waarom eigenlijk? Om maar iets te noemen: in 1518 werd hij benoemd tot groot-inquisiteur in Spanje. Dat soort mensen waren geen lieverdjes. Ai, wat moet ik nu met mijn trots? Wie zei ook alweer 'de werkelijkheid is soms best subtiel'?

Het standbeeld van Adrianus VI, gemaakt door Anno Dijkstra, inclusief houten onderkant (foto: Jim Terlingen)

 

Reageren? terlingenschrijft@kpnmail.nl
Zie ook: www.jimterlingen.nl