Raymond Taams - Sinds de dood van mijn ouders ben ik altijd op zoek gebleven naar een nieuw ouderlijk huis, en ik denk dit eindelijk gevonden te hebben in de vorm van de Jumbo aan de Merelstraat. Hoewel deze supermarkt een benauwende plek met twee gezichten is, zijn zulke omstandigheden me dermate vertrouwd dat ze aanvoelen als een warm bad.  

Om te duiden wat er allemaal niet klopt aan de Jumbo aan de Merelstraat, beginnen we bij Jumbo als geheel. Het van oorsprong Brabantse levensmiddelenconcern met de opvallende gele huisstijl haalt regelmatig het nieuws rondom het thema 'diefstal', in september 2022 lazen we bijvoorbeeld over een politie-inval in het huis van Jumbo-topman Frits van Eerd. 

Omdat Frits verdachte bleek in een witwaszaak, legde hij zijn functie neer. Of hij daadwerkelijk veroordeeld wordt, weten we binnenkort, ironisch genoeg loopt Jumbo ondertussen voorop in de strijd tegen winkeldiefstal. Van Eerds opvolger Ton van Veen knalde er begin dit jaar een persbericht uit met de ronkende slogan dat Jumbo meer verlies lijdt door diefstal dan dat er winst gemaakt wordt. 

Dit klinkt swingend, maar de winst bedraagt nog altijd zo’n tachtig miljoen, dus massa-ontslagen blijven voorlopig uit. Door de invoering van zelfscan-kassa’s hebben supermarkten überhaupt minder personeelskosten, klanten doen werk waar vroeger caissières voor betaald kregen. Daarom ging ik er altijd vanuit dat aan de brede uitrolling van zelfscannen een kille rekensom op hoofdkantoren voorafging.

‘Zelfs wanneer er twee keer zoveel gejat wordt, zijn we nog altijd goedkoper uit dan met personeel achter de kassa’, luidde de rekensom naar mijn idee, waarschijnlijk zat ik er niet ver naast. Toch was Jumbo aan de Merelstraat zo onsportief om recent een grote kartonnen pop die sterk aan een politieagent doet denken naast het poortje bij de ingang te zetten.

‘181 euro schadevergoeding bij winkeldiefstal’, staat er op de pop. Dat verbaasde me, want hoewel de Nederlandse politieagent een geldboete mag uitschrijven bij een door hem waargenomen overtreding, is hij geen Wandelende Rechter die beslist over schadevergoedingen. Sterker nog: de rechter kan een door de agent uitgeschreven boete seponeren als de overtreder goede argumenten heeft.

Kort onderzoek op internet leerde dat er een juridische constructie schuilgaat achter de kartonnen politieagent naast de ingang bij Jumbo aan de Merelstraat. Deze constructie kan ik helaas niet anders omschrijven dan als ‘een beetje afpers-achtig’. Een bedrijfje met de naam Service Organisatie Directe Aansprakelijkstelling (SODA) heeft hem bedacht.

De SODA-regeling werkt zo: stel, in uw beleving scande u braaf de tien artikelen in uw mandje, maar na controle door een medewerker blijkt een croissant op de bon te ontbreken. Jumbo-medewerkers beschuldigen u van winkeldiefstal, dreigen de politie in te schakelen, en als ze merken dat u daarvan schrikt schuiven ze een zogenaamd ‘Samen eens-formulier’ onder uw neus.

Door het invullen en ondertekenen van dit formulier bekent u schuld, u bent verplicht tot een schadevergoeding van 181 euro, kijk, daar komt de Jumbo-mevrouw met het mobiele pinapparaat. Hoewel de winkel onmogelijk kan bewijzen dat u expres één van de tien artikelen niet scande, hebben ze u mooi overvallen. Onder grote sociale druk betaalt u 181 euro voor een croissant.

Deze afpers-achtige manier van doen bij de kassa contrasteert met de klantvriendelijke uitstraling die men in de rest van de winkel nastreeft. Bij mijn Jumbo liggen altijd blokjes kaas of stukjes krentenbol om te proeven, je schenkt er gratis een gele beker koffie voor jezelf in, personeelsadvertenties nodigen je uit om ook de tijd van je leven te hebben bij het gezelligste team van Nederland. 

Omdat zulke dubbele signalen er voortdurend waren in de relatie met mijn ouders, voelt de Merelstraat-Jumbo als mijn nieuwe thuis.