Sport030 - Het begon in 1925 met slechts 38 atleten en zo onwaarschijnlijk veel toeschouwers langs de singels dat het UN zelfs schreef dat 'geen oud wijf aan het spinnewiel was gebleven'.

Zo gek was het zondag bij de 64e editie van de Singelloop niet. Het was wel gezellig druk, het was heerlijk loopweer en er werd 65.000 euro voor het Reumafonds bijeen gelopen door de bijna tienduizend deelnemers.

Piet Dullaert won in 1925 de eerste Singelloop, David Kogei deed het zondag. Over wat de Keniaan en al die andere toplopers uit binnen- en buitenland verdienden doet Rob Pauel van het organiserende ProRun geen mededelingen. Vanwege de privacy.

Prijzengeld en tijdbonussen - nu de gewoonste zaak van de wereld - bestonden er bijna negentig jaar geleden niet, maar één principe bleef in al die jaren fier overeind: wil je topatleten aan de start hebben dan moet er wat te halen zijn. Ook daarin kent de Singelloop een rijke traditie.

Nico Munzert, de grote initiator van destijds, deed het in de eerste jaren met een 'Amerikaanse aanpak'. Hij lokte de beste atleten van het land met cadeaus als een blik Utrechtse botersprits van Noteboom, een blik Ovomaltine en - jawel - een pakje sigaretten van Caravopoulo.

Het loopt als een rode draad door de historie van de Singelloop; zodra er wat viel te verdienen (en dat was niet altijd zo) kwamen de toplopers. Zoals eind jaren '70 toen Frits Heijmans en Andries de Voest de organisatie in handen hadden. Betaling van atleten was nog strikt verboden, maar de twee hadden lak aan de amateurregels. De cadeautafels waren rijk gevuld met fietsen, radio's of snelkookpannen (de winnaar mocht als eerste kiezen...) en vooral de enveloppen met inhoud waren geliefd.

In 1949 ontstond een rel waar in het hele land schande van werd gesproken. Wim Slijkhuis, wereldtopper die tijdens de Spelen van Londen een jaar eerder twee keer brons veroverde, had een radio gekregen voor zijn zege in de Singelloop. Een radio mét grammofoonaansluiting nog wel.

Betaling voor sportieve prestaties zorgde in die jaren voor heftig debat. De voetballers die als prof naar Frankrijk gaan werden 'betaalde schoften' genoemd. Weekblad Sportief  sprak van 'een insluipend, ernstig kwaad'. Slijkhuis moest op het matje komen bij de KNAU. Het verdict: de schuld lag bij de organisatie en 'een tussenpersoon' die het allemaal had geregeld. 'Het stinkt,' oordeelde voorzitter Paulen later in het bondsblad.

Hellas was destijds organisator van de Singelloop. Maar die tussenpersoon, wie was dat? Het archief van de Atletiekunie op Papendal biedt geen soelaas, ook dat van het UN niet. Nevelen, mist.

Niet voor Leo Witvliet. Op de zondag van de 64e Singelloop begint de ere-voorzitter van Hellas (87) onmiddellijk te glimlachen als De Rel weer ter sprake komt. Hij heeft een primeur van 65 jaar oud: 'Dat was Peter Knegjens. Hij belde ons op en zei dat hij Slijkhuis kon regelen voor een radio. Die heeft hij toen geritseld bij Radio Schuurman aan de Oudegracht.'

Knegjens (1916-1996) genoot in die jaren grote bekendheid als radioverslaggever, geroemd om zijn commentaar bij de vier gouden plakken van Fanny Blankers-Koen in Londen. Geestelijk vader van uitdrukkingen als 'aju paraplu' en 'dat ziet er gezond uit' en later nog presentator van Met het oog op morgen. Witvliet: 'Peter was lid van Hellas maar hij betaalde nooit contributie.'

Peter Knegjens.

De rel met Slijkhuis is Hellas nog lang nagedragen in de atletiekwereld, zegt Witvliet met pretoogjes. Want hoe dan ook, met de zo populaire Slijkhuis aan de start stonden er die zaterdagmiddag in 1949 - volgens schattingen van de politie - wel 100.000 à 150.000 mensen langs de singels.

Pim van Esschoten