Peter Oostveen - Ik zit op m’n laptop te werken als er rechts onderin op het scherm een binnenkomend mailtje van een kennis oplicht: “Hey Peter, ik dacht dat je met de gemeente de hoop helemaal had opgegeven, en dan toch weer die column over die opbreekontheffingen?”

Heh? Wat?, denk ik, waar gaat dit over? Ik heb momenteel toch helemaal niets op de site staan. Och, jongens, is ’t weer zover? Tik tik tik...nieuws030...voorpagina: “Illegale praktijken van de gemeente Utrecht”, van Kees van Oosten.

En ja hoor, weer gebeurt het. Een haastige en ongeconcentreerde bezoeker van de site die een column van Kees van Oosten aanziet voor een column van mijn hand. Onze namen vertonen gelijkenissen en we schrijven regelmatig over hetzelfde onderwerp: het door onze bestuurders met voeten treden van de rechtsstaat. Zeker de keren dat wij tegelijkertijd op de voorpagina staan is Van Oosten blijkbaar al snel Van Oostveen.

“Illegale praktijken van de gemeente Utrecht”, dus. Een column van Kees van Oosten zoals we hem kennen. Zonder omhaal van (mooie) woorden, rauw, recht voor z’n raap en recht op z’n doel af. Vrijwel altijd over juridische onkunde bij de gemeente. Ook dit keer weer: het niet publiceren van aanvragen voor zogeheten opbreekontheffingen (het opbreken van straten om leidingen te kunnen aanleggen) waardoor belanghebbenden geen bezwaar kunnen maken. Inwoners voelen zich tekort gedaan en zijn boos op de gemeente.

De teneur, klankkleur, van de column geeft een ander beeld van Utrecht dan het beeld dat wij de afgelopen twee weken zagen. De gemeente en haar inwoners hadden een pact gesloten om liefde te laten overwinnen van dood en verderf. In Utrecht overheerste letterlijk de flower power. Liefde, warmte, betrokkenheid, solidariteit. In de media kwam het beeld regelmatig naar voren: 'Utrecht is een lieve stad'.

Dat beeld klopt helemaal, in Utrecht wonen heel veel lieve mensen en zijn er heel veel lieve mensen werkzaam. Als ik ’s morgens naar m’n werk ga verbaas ik me er vaak over. Op mijn fiets- en busroute tref ik allerlei mensen die ik niet ken, maar waar ik via een mysterieus mechanisme wel mee verbonden ben. Een glimlach hier, een knik met ’t hoofd daar, een opgestoken of zwaaiende hand, de vaste en vertrouwde clan busreizigers. De stille solidariteit van Utrechters die zich in de koude duisternis van de vroege ochtend dwars door de wind en stortbuien heen een weg banen.

Bij de slagerij in de Twijnstraat kunnen ze voor mij op de tast een weekmenu samenstellen. Bij het Louis Hartlooper Complex weten ze naar welke rijen en stoelen mijn voorkeur uitgaat. Bij de Plato in de Voorstraat kunnen ze mijn muzieksmaak uittekenen. In de grillroom waar ik regelmatig kom weten ze precies wat ik eet en dat ik bij mijn thee geen suikerklontjes hoef. Allemaal leuke en ook lieve mensen.

Bij de gemeente is het in grote lijnen niet anders. Als raadsleden mijn mails negeren, dan doet de Raadsgriffie haar stinkende best dat vlot te trekken en de reputatie van de gemeente te redden. Medewerkers van de Afdeling Volksgezondheid, Communicatie, de GGD Utrecht of een concernjurist, als ik vragen heb kijken ze niet op een kwartier meer of minder om mij van antwoord te voorzien. Allemaal betrokken en behulpzame medewerkers.

Raadsleden die een regeling treffen voor burgeragendering, hartstikke okay. En, last but not least, ik zou iedere Utrechter een kopje koffie met Jan van Zanen toewensen. Onze burgervader is zo menselijk en laagdrempelig, daar zou ik net zo goed in de vroege ochtend bij de bushalte een praatje mee kunnen maken.

Maar toch, maar toch, maar toch, hoe mooi ook, het Utrecht zoals ik, Kees van Oosten en ook Louis Engelman dat regelmatig op deze website schetsen, bestaat helaas ook.

Een willekeurige selectie krantenkoppen van de afgelopen tijd:

  • “Ruzie over containers bij rechter”
  • “Gerechtshof steunt Kees van Oosten in tussenuitspraak inzake luchtkwaliteit Utrecht”
  • “Pizzeria Amin aan de Amsterdamsestraatweg krijgt gelijk van rechter inzake bezorgservice”
  • “Jan van Zanen moet van rechter onderzoek naar nachtsluiting horeca Amsterdamsestraatweg over doen”
  • “Utrechtse bomenstichting door gemeente onterecht als belanghebbende uitgesloten”
  • “Parkeergedoe Vleuterweide”
  • “Bewoners Croeselaan moeten wijken voor stadspark”

En dan toont het gemeentebestuur toch echt haar minder lieve kant. Dan worden inwoners van Utrecht in hun belangen genegeerd, doodgezwegen, hardvochtig weggezet. Dan blijven mails en brieven aan bestuurders onbeantwoord. Dan leggen juridische en menselijke argumenten van inwoners het af tegen vluchtig sentiment bij bestuurders. Maar vooral, dan hebben bestuurders lak aan inspraak, rechtsbescherming, algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Dan moet je de rechtsstaat in Utrecht met een lampje zoeken.

Dit alles past niet in het beeld dat we de afgelopen twee weken van Utrecht hebben gezien: warme, betrokken inwoners en een zorgzaam gemeentebestuur dat haar verantwoordelijkheid pakt. Waarom is ’t dan zo dat de gemeente op rechtsstatelijk gehalte, op juridische kwaliteit, zo vaak en ernstig tekort schiet? Ik geloof niet dat hier beroerdigheid of onwil achter zit. Eerder ijdelheid, hoogmoed, onkunde, onbeholpenheid en een flinke vleug bestuurlijke arrogantie. Om die reden geloof ik ook niet dat het juridisch disfunctioneren van de gemeente onoplosbaar is. Met een beetje goede wil is een inhaalslag te maken.

De gemeente Utrecht heeft de afgelopen weken laten zien pal naast haar inwoners te staan, doortastend te kunnen handelen en faciliteren. Als een gemeentebestuur dat kan in het geval van een ernstige aanslag, dan kan zij dat ook in het geval van het op deze punten waarborgen van de rechtsstaat. Voor een deel is dat een kwestie van het adequaat uitvoeren van wetten en regels, het uitvoeren van wetten zoals deze bedoeld zijn. Voor een ander deel is het gewoon een kwestie van het treffen en spreken van je inwoners bij bijvoorbeeld de bushalte, slagerij, het filmhuis, de Plato en de grillroom.

Utrecht is best wel een lieve stad, maar met een beetje extra inspanning van het gemeentebestuur kan het nog iets liever.