Armand Leenaers - Graag kom ik nog even terug op Prinsjesdag. Dat was welbeschouwd een ommekeer. Voor het eerst was er brede kritiek op het neoliberale model en het marktdenken waar sinds de Paarse kabinetten in de jaren negentig brede consensus over was.

Van links tot rechts waren er bij de algemene politieke beschouwingen gloedvolle betogen te horen over noodzakelijke aanpassingen in het kapitalistische systeem, minder marktwerking in de publieke sector, hogere lonen en het aanpakken van multinationals die geen belasting betalen. Aangezien concrete maatregelen vooralsnog ontbreken stel ik voor om aan te haken bij wat er al is en dat te versterken. Zo heeft Utrecht al jarenlang veel belangstelling voor sociaal ondernemen.

Even terug in de tijd: begin deze eeuw raakte de term maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in zwang. Geld verdienen met een goed idee is prima maar dan wel graag rekening houden met de planeet en de mensen om je heen was het idee. Oftewel people, planet, profit.

De Kamer van Koophandel Utrecht maakt er een jaarthema van met bijeenkomsten en een model voor een gedragscode. 'Meer winst of meer dan winst alleen?' was de nog altijd actuele slogan. Deze inspanningen werden beloond met de vestiging van de organisatie MVO Nederland in het pand van de KvK aan de Kroonstraat. Vanuit Utrecht werden ondernemers gewezen op het belang van ondernemen met oog voor de maatschappij. 

De kredietcrisis van 2008 gooide een flinke hoeveelheid roet in het eten. Het wangedrag van banken leidde tot forse bezuinigingen op de verzorgingsstaat en het streven naar duurzaamheid kwam op een laag pitje staan. Nu het weer beter gaat met de economie en er een begrotingsoverschot te zien valt, komt het alsnog terug. Overal staan sociale ondernemers op.

Mensen die voor eigen rekening en risico actief willen zijn en dat combineren met de behoefte om iets nuttigs te doen voor de samenleving. De Colour Kitchen is een voorbeeld: een horecaconcept dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een kans geeft. Ook Tony's Chocolonely (slaafvrije chocolade) hoort in deze categorie. Om dergelijke initiatieven te stimuleren begon in 2016 in Utrecht de 'Social Impact Factory'. Gevestigd in het pand van Staffhorst aan het Vredenburg, inmiddels De Utrechter geheten. 

Mooi allemaal maar ik maak wel twee kanttekeningen. Ten eerste: sociaal ondernemerschap is géén liefdadigheid. Mensen met een sociaal hart die een eigen bedrijf beginnen moeten ook hun rekeningen betalen. Dat wordt nog wel eens vergeten, vooral door overheden die het wel prettig vinden dat ZZP'ers allerlei maatschappelijke problemen oplossen. Dus beste wethouders en ambtenaren: betaal deze mensen een behoorlijk uurtarief zoals je zelf ook goed betaald wil worden. Ten tweede het tenenkrommende gebruik van Engelse kreten (hotspot, factory, good for we, global goal etc.) door een instituut dat notabene de week van de alfabetisering organiseert. Niet doen dus.