Paul Bersee - Uterech heb net als andere gemeenten te kampen met zwerfafval.

Nog niet heel lang geleden lag Nederland vol met afgedankte mondkapjes, maar die zijn grotendeels uit het straatbeeld verdwenen. Toch blijft er genoeg zwerfvuil over.

Mensen die er verstand van hebben beweren dat er in dit land ongeveer vijftig miljoen kilo zwerfafval per jaar op straat of in het groen belandt. Een deel daarvan komt zelfs via rivieren terecht in de zee.

Mensen zonder verstand zijn de oorzaak van alle commotie rondom zwerfafval, want als zij hun patatbakjes, snoeppapiertjes, blikjes, broodzakjes, papieren zakdoekjes, wikkels, sigarettenpakjes, chipszakjes en peuken simpelweg achterlaten in een openbare afvalbak of in hun eigen vuilniszak, dan is er toch weinig aan de hand. Dan hebben we het nog niet eens over de talloze uitgespuugde en platgetrapte stukken kauwgom.

Mensen die denken er verstand van te hebben namen kolderieke maatregelen, die vooralsnog te weinig zoden aan de dijk hebben gezet, zoals het invoeren van statiegeld op blikjes en een heffing op plastic wegwerpartikelen. De eerste actie zorgde regelmatig voor overlast als de afvalbakken op straat werden omgekeerd of leeggehaald door statiegeldzoekers, zodat de rest van het afval uiteraard weer vrij spel kreeg om te gaan zwerven. Bij de tweede maatregel hoopte men vooral dat de consumenten hun eigen beker of eigen patatschaal meenamen om heffingskosten te besparen. Ook geen succes. De herbruikbare waterfles viel gelukkig beter in de smaak.

Maar even alle malheur op een rijtje: ik vind het toch moeilijk te begrijpen dat er een zeer complex statiegeldsysteem wordt ingezet om mensen zover te krijgen om hun lege blikjes in te leveren. Het is weinig succesvol. Bovendien is het ten behoeve van recycling totaal overbodig doordat het afvalverwerkingsbedrijf voor Utrecht heel goed in staat is plastic en blik te scheiden van het overige afval. Jarenlang hebben we in de stad het plastic van het overige huisvuil gescheiden en plotseling was dat niet meer nodig.

Hoe staat het dan met het zwerfvuil in Utrecht, vraagt u zich misschien af. Ik laat die vraag graag beantwoorden door een zwerfvuilopruimvrijwilliger, die ik in mijn wijk regelmatig met een speciale afvalknijper in de weer zie.

Toen de man nog werkte als docent geografie op de Uithof, ergerde hij zich kapot aan de rotzooi in de berm langs een drukke fietsroute. Bovendien wist hij dat er jaarlijks veel koeien stierven als gevolg van het eten van hooi dat was vervuild met zwerfplastic in het gemaaide bermgras.

Als pensionado ging hij direct aan de slag om de vervuiling eigenhandig aan te pakken. Met die handige grijper dus en een vuilniszak. Hij komt vooral veel papieren zakdoeken tegen en daarna volgen de verpakkingen van snoep en chips. Soms ook nog een mondkapje.

Zou hij zonder deze vrijwilligerstaak gelukkig zijn? Als hij nee zegt, dan kunnen we allemaal klakkeloos onze zakdoekjes en snoeppapiertjes op straat dumpen, met in het achterhoofd dat we daarmee de zwerfvuilopruimvrijwilliger een doel in het leven geven.

Maar de man wil wat het zwerfafval betreft liever overbodig zijn en wil zijn afvalknijper en vuilniszak met alle plezier in de wilgen hangen. Enfin, wellicht een wat ongepaste uitdrukking in deze context.

In ieder geval is zijn oogst gemiddeld per ronde: 34 blikjes en plastic flessen, 2 glazen flesjes, 3 ampullen en ballonnen (het zogenaamde drugsafval) en een tas vol dopjes, zakdoekjes, wikkels en dergelijke.

En dit is nog maar de vangst van één vrijwilliger!

Wat kunnen we eraan doen? Moet Utrecht activatieteams oprichten om mensen aan te sporen hun afval in de prullenbak te gooien? Moet er in de bibliotheek een cursus Bewust omgaan met afval worden aangeboden? Moet er een bewustwordingscampagne worden gestart? Wees paraat en gooi afval niet op straat! Of is een column meer dan genoeg voor de bewoners van Utrecht? En laten zij zich inspireren door een oud-docent geografie?

Ik hoop het van harte …