Cultuurjournalist Henk Roozeboom presenteert nieuwe theatervoorstellingen op Utrechtse podia. Dit keer over de uitvoering van de Matthäus Passion door het orkest van de Achttiende Eeuw. 

Op initiatief van Daniel Reuss, de artistiek leider van Cappella Amsterdam, zal het Orkest van Achttiende Eeuw op 25 maart in TivoliVredenburg de Matthäus-Passion uitvoeren. Dat is bijzonder. Het Orkest speelt dit werk dan voor de tweede keer in hun 33 jarige bestaan.

Dat heeft alles te maken met de vorig jaar overleden dirigent en oprichter van het Orkest van de Achttiende Eeuw, Frans Brüggen. “Hij had nu eenmaal meer affiniteit met de Johannes dan met de Matthäus Passion”, zegt medeoprichter en orkestdirecteur Sieuwert Verster. Hij geeft aan dat het Orkest van de Achttiende Eeuw zich al als een soort van vanzelfsprekendheid bij de voorkeur van Frans Brüggen heeft neergelegd.

“Maar toen Cappella Amsterdam, met wie we al jaren samen spelen, ons kenbaar maakte dat Daniel graag de Matthäus wilde doen, heb ik Frans voorgesteld dat verzoek te honoreren. En daar was hij het hartgrondig mee eens,” zegt Verster. Waarmee hij ook aangeeft dat de komende Matthäus-Passion al was vastgelegd in de periode toen Brüggen nog goed functioneerde.

Zelf heeft Verster heeft geen voorkeur voor de ene Passion boven de andere. Volgens hem moet je wel erg koppig zijn als je niet van het begin af aan toegeeft dat je niet van zowel de Matthäus als de Johannes Passion onder de indruk bent. Hij bewondert beide werken omdat ze van een ‘onbegrijpelijke diepgang en schoonheid’ zijn.

Hij verheugt zich erop dat hij de Matthäus onder leiding van Reuss mee mag maken. De laatste jaren, tijdens de ziekte van Brüggen, is Reuss regelmatig voor hem ingevallen waardoor Verster een goed beeld heeft gekregen van Reuss’ kennis van Bachs repertoire en de retorica.

Hij is enorm benieuwd naar de ideeën van Reuss. “Kijk, natuurlijk kunnen de concertleden die stukken wel spelen maar Daniel heeft een studie van de Matthäus gemaakt. Hij kan ongelooflijk verstandige dingen zeggen over de relatie tussen tekst en muziek. In die zin denk ik dat het orkest op het puntje van hun stoel gaat zitten om te kijken waar hij mee komt.”

De dirigent moet wel van goede huize komen om het orkest volgens zijn visie te dirigeren. De musici komen, steevast en al drieëndertig jaar lang, drie maal per jaar uit alle delen van de wereld om onder leiding van Brüggen, een concert in te studeren. “Maar Daniel heeft al meermalen aangetoond dat hij dat kan, zegt Verster.

Hij hoopt dat Reuss deze kans zal aangrijpen om zijn nieuwe inzichten in de Matthäus aan het Orkest te demonstreren en daarmee weer nieuwe ramen te openen. Dat de musici ineens nog meer begrijpen van het stuk. Want echte muzikale meesterwerken laten zich keer op keer opnieuw ontdekken. Daar bestaat geen ultieme uitvoering van.

Iedere interpretator die zich ermee bezighoudt, komt met iets nieuws. Verster: “In de muziekgeschiedenis zijn er een aantal stukken boven komen drijven die die unieke kwaliteit hebben. Ik kijk uit naar nieuwe ontdekkingen in de Matthäus-Passion. Het is een buitengewoon spannend avontuur om dat onder leiding van Reuss mee te mogen maken.”

Concert: Matthäus Passion, door: Orkest van de 18e Eeuw en Cappella Amsterdam, onder leiding van: Daniel Reuss, te zien: 25 maart, in: TivoliVredenburg, kaarten: www.cappellaamsterdam.nl/Concertagenda