Dit artikel is in iets gewijzigde vorm in oktober 2013 verschenen in de Oud-Utrechter

   
Door Hans Ebbink

Meer dan tien jaar geleden trof ik op een rommelmarkt een zwart-wit-foto aan van een clownesk mannetje in pak met een plat hoedje, brilletje en Charlie Chaplin-snorretje, dat met opgetrokken onderbenen aan een laaghangende boomtak leek te spartelen. Op de foto was met witte correctievloeistof een tweetal markeringen aangebracht.

Op de achterkant stond met potlood “Bartels: Het benne krenge van dingen” geschreven en de opdracht dat de foto na gebruik moest worden teruggezonden aan C.N. Rood in Den Haag. Wie was Bartels en wie C.N. Rood, waar en wanneer was de foto gemaakt en waarom die witte tekens? 

Voordat Rijk de Gooijer, een in Utrecht geboren bakkerszoon, in 1956 ging samenwerken met Johnny Kraaijkamp sr. was hij in verschillende gedaantes op de radio te beluisteren. Als Kobus Rarekiek, Utrechtse Arie, maar vooral als handelsreiziger Bartels, uitgesproken als Báártels, vertegenwoordiger van elektrische apparaatjies uit Háármelen. 

Dit typetje speelde De Gooijer vanaf 1955 op zaterdagavond in Showboat, een aaneenschakeling van spelletjes, sketches, voordrachten en cabaret, uitgezonden door de VARA- radio. In korte tijd werd Bartels, die opkwam met een daverend ‘Goeiendáág!!!’, razend populair. 

Volgens De Telegraaf van 14 april 1956 was die bekendheid er de oorzaak van dat ‘s nachts inwoners van Amsterdam met de achternaam Bartels werden opgebeld en na hun naam te hebben genoemd ‘Goeiendáág’ te horen kregen alvorens de hoorn werd opgelegd. 

In het voorjaar van 1956 kon De Gooijer munt slaan uit die populariteit door een singletje uit te brengen met het door hem geschreven liedje ‘t Benne krenge van dinge’, een wanhoopskreet, die de onhandige verkoper slaakte, wanneer hij, jakkerend door stegen en straatsies, probeerde zijn handelswaar aan de vrouw te brengen en tevergeefs een pruttelende elektrische raamzeemmachine demonstreerde.

Het liedje werd opgenomen met het orkest van de Elektrische Apparatenfabriek onder leiding van Tonny Schifferstein en op 78 toeren uitgebracht door Telefunken. Op het eind van het liedje blijft de naald zogenaamd hangen, waardoor het ‘Goeiendáág’ enkele malen wordt herhaald (dit lied op youtube).

Notabene de achterkant van het plaatje, waarop hij ‘Als ik boven op de Dom kom’ vertolkte, zou De Gooijer voor eeuwig beroemd maken in Utrecht en omstreken (dit lied op youtube).

Ze zingen in ons landjie
Bij ons in de Jordaan
Van dat gaat naar Den Bosch toe
We gaanne naar de Zaan
Maar ’t mooiste wordt vergete
Dat is toch zeker schand
D’r is nog zoiets als Utereg
In ’t hartjie van ons land 

Ter promotie van de single werden in de stad Utrecht publiciteitsfoto’s van De Gooijer als Bartels gemaakt. Zo zien we hem in zijn kloffie met een grote koffer aanbellen bij de achteruitgang (Afgifte goederen) van het stadhuis.

   
En zo zien we hem hangen aan de boomtak op de foto van de rommelmarkt. Op de achtergrond van die foto is een schuur met rieten dak zichtbaar, die samen met de parkachtige omgeving en het water het Wilhelminapark als locatie aannemelijk maakte. De schuur hoorde bij het theehuis. De witte markeringen dienden voor het afbakenen van de uitsnede van de reclamefoto, die bij mijn weten niet voor dat doeleinde is gebruikt.

Het Utrechts Nieuwsblad berichtte 31 maart 1956 van een bezoek van de handelsreiziger en een drom publiciteitsmensen aan Maliesingel 18, waar burgemeester De Ranitz zijn pianostudie moest onderbreken om samen met Bartels diens lofzang op de Domstad ten gehore te brengen.

"Buiten voor de deur schalde de luidsprekerauto, die met de reclamekaravaan van de grammofoonplatenfabriek was meegekomen." 

De tocht werd vervolgd langs alle Utrechtse ziekenhuizen, waar chocolade-exemplaren van het plaatje werden uitgedeeld. 

En hoe zat het dan met C.N. Rood? Hij was de oprichter van een Nederlands platenlabel in 1937 in Rijswijk. Wat begon als een hobby groeide uit tot een serieuze zaak, toen de distributierechten van buitenlandse pop en klassieke platenlabels werden verworven en ook Nederlandse artiesten onder contract werden genomen. CNR Records bestaat nog. 

Door het niet terugzenden van de foto met een hangende Bartels heeft Het Utrechts Archief voor het eerst een jaren-vijftigportret van Rijk de Gooijer en Bartels in haar online beeldcollectie. Die is daar helaas alleen te zien in de studiezaal, maar... hier op Nieuws030 ziet u hem bovenaan dit artikel.

    
   
Zie ook: de sympathieke actie Rijk de Gooijer in de Top 2000 (2024)
En: Utrechts eerbetoon aan Rijk de Gooijer (2017)