Kees van Oosten - Het is alsof de gemeente Utrecht telkens iets nieuws bedenkt om pottenkijkers (burgers) buiten de keuken te houden. Aanvankelijk voorzag de Wet Openbaarheid Bestuur in een dwangsom die kon oplopen tot 1260 euro voor het geval de overheid de burger niet binnen 8 weken van de gevraagde informatie voorzag. Dat duurde niet lang. Het bleek namelijk een effectief middel om de overheid tot openheid te dwingen én de overheid was een hoop geld kwijt aan dwangsommen.

Onder druk van ministeries en gemeentebesturen kwam Plasterk met een wetswijziging waarmee de dwangsom uit de W.O.B. werd gehaald. In plaats van de overheid dmv een dwangsom onder druk te zetten tijdig informatie te verschaffen voorziet de W.O.B. nu in de mogelijkheid van een rechtstreeks beroep bij de bestuursrechter. Moet je eerst de overheid schriftelijk in gebreke stellen, zoals vroeger ook met de dwangsom. Het beroep wordt bij voorrang behandeld, dat wel. Maar je moet wel 168 euro griffiegeld betalen voor het beroep.

Voor veel mensen is beroep instellen en 168 euro betalen een hele drempel. Genoeg om ze er van te weerhouden actie te ondernemen als ze de gemeente niet op een wob-verzoek reageert of ze het bos instuurt met een of ander nep-argument. Dat wetende neemt de gemeente Utrecht het steeds minder nauw met de plicht informatie te verschaffen op wob-verzoek. 

De W.O.B. schrijft voor dat de overheid op een wob-verzoek een besluit moet nemen, en wel binnen uiterlijk 8 weken: een besluit om de gevraagde informatie wel of niet te verstrekken. Dus ook als de overheid de gevraagde informatie niet kan of niet wil verstrekken moet er een besluit genomen worden. Dat ligt voor de hand, want bezwaar maken en beroep instellen kán in het bestuursrecht alleen aan de hand van een besluit. 

Wat placht de gemeente Utrecht te doen? Als de gemeente de gevraagde informatie niet kon of niet wilde verstrekken liet de gemeente de verzoeker weten dat er geen besluit genomen hoefde te worden. "We hebben het niet, dus we hoeven niet te beslissen". Maar dat is in strijd met de W. O.B., die immers voorschrijft dat er óók een besluit genomen moet worden als de overheid niet aan het verzoek wil of kan voldoen. De gemeente is daarvoor op de vingers getikt door de bestuursrechter: "u moet hoe dan ook een besluit nemen".

De gemeente heeft nu een andere truc bedacht om onder een informatieverzoek uit te komen. De W.O.B. regelt in art. 7 lid 2b dat geen informatie hoeft te worden verstrekt als "de informatie reeds in een andere, voor de verzoeker gemakkelijk toegankelijke vorm voor het publiek beschikbaar is". De gemeente Utrecht laat de wob-verzoeker nu weten dat de gevraagde informatie al openbaar is, dat die bij een of andere dienst of archief kan worden opgevraagd en........ dat er dus geen wob-besluit genomen hoeft te worden.

Op 6 juni 2016 (een jaar geleden dus) deed ik een wob-verzoek naar geluidmetingen bij een aantal horecabedrijven in de binnenstad. Volgens het wob-team was die info al openbaar en kon ik die opvragen bij de afdeling VTH (Vergunning, Toezicht en Handhaving). Geluidmetingen meerdere keren opgevraagd bij VTH. Ik heb ze nog steeds niet. "Gemakkelijk voor het publiek beschikbaar" is anders. Strikt genomen kan ik geen beroep instellen, want de gemeente heeft geen wob-besluit genomen.

Volgens de W.O.B. hoeft de gemeente, als de gevraagde info al openbaar en voor het publiek beschikbaar is, die info niet nog eens te verstrekken. Maar er staat niet in de W.O.B. dat de gemeente dan geen besluit hoeft te nemen. Dat maakt de gemeente Utrecht er van. Als de gemeente meent dat de gevraagde info al openbaar en voor het publiek beschikbaar is, dan moet de gemeente dat in een besluit aan de verzoeker meedelen, zodat die daar eventueel beroep tegen kan instellen. 

Geen wob-besluit nemen en de verzoeker verwijzen naar een of ander archief, zoals de laatste tijd steeds vaker voorkomt bij de gemeente Utrecht, is in strijd met de W.O.B. en is een manier om de informatie vragende burger het bos in te sturen. Wat te doen als de gemeente schrijft dat ze geen besluit hoeft te nemen? Niets van aantrekken: gewoon na 8 weken in gebreke stellen en 2 weken later, als de gevraagde informatie niet is verstrekt: beroep instellen bij de rechtbank. Wordt bij voorrang behandeld.

----

Artikel 7   

  • 1 Het bestuursorgaan verstrekt de informatie met betrekking tot de documenten die de verlangde informatie bevatten door: 

    • a. kopie ervan te geven of de letterlijke inhoud ervan in andere vorm te verstrekken,

    • b. kennisneming van de inhoud toe te staan,

    • c. een uittreksel of een samenvatting van de inhoud te geven, of

    • d. inlichtingen daaruit te verschaffen.

  • 2 Het bestuursorgaan verstrekt de informatie in de door de verzoeker verzochte vorm, tenzij:

    • a. het verstrekken van de informatie in die vorm redelijkerwijs niet gevergd kan worden;

    • b. de informatie reeds in een andere, voor de verzoeker gemakkelijk toegankelijke vorm voor het publiek beschikbaar is.