Kiek op Utrecht - Top is terug

Deze kiek is gemaakt op: donderdag 20 juli 2023, rond 15.00 uur

Door: Jos Peeters

Waar? Hoek Plompetorengracht-Wittevrouwenstraat

Want? 'Klaar' schrijft muurschilder Jos Peeters deze donderdagavond op zijn Facebook-pagina waarop hij onder meer deze foto publiceert. Wij mogen hem hier met zijn toestemming gebruiken.

Het is qua stijl en sfeer een echte 'Peeters' geworden. Mooi.

Opmerkelijk is het daarbij dat de grootmoeder op deze schildering er minder gezellig-oma-achtig uitziet dan op de laatste versie (zie rechts).

De nieuwe oma is minder 'vol' en heeft een geheimzinninge schaduw over het gezicht.

Peeters: "Mijn versie is gebaseerd op een tekening van Chris Schut uit 1961. Die versie van hem is heel erg zwart-wit: je ziet eigenlijk niets van een gezichtsuitdrukking."

"Met die versie ben ik op de muur begonnen. Toen zag ik dat het geen levend wezen werd dat speculaas aanprees, ben ik als het ware terug gaan schilderen naar een gezicht. Maar niet zover dat 'Chris Schut' helemaal zou verdwijnen."

Korte geschiedenis van het pand: bakkerij M. J. Top was hier tussen 1919 en 2002 gevestigd. En gedurende de twee eeuwen ervoor zat er ook steeds een bakkerij.

Het bord dat aan de kant van de Wittevrouwenstraat aan de gevel hangt, is daar een bewijs van. Het is een in 1990 gemaakte kopie van het oorspronkelijke 18e-eeuwse bord dat hier hing.

In dit bijzondere artikel (ridderschapkwartier.blogspot) vindt u meer wetenswaardigheden over de geschiedenis van dit pand. 

Vorige versies: Er zijn meerdere versies geweest van deze Speculaas-reclame. De onderstaande versie is direct op de muur geschilderd, door een schilder met de naam 'Linssen'.

Details van grootmoeders gezicht zijn goed te zien op deze foto uit 2004, toen bovenstaande schildering achter een paneel weer zichtbaar werd:

De volgende twee versies verschenen op een paneel dat op de muur werd bevestigd. Dit is de eerste:

Dit is dezelfde:

Het onderstaande paneel (en wellicht ook de bovenstaande) is gemaakt door illustrator en reclameschilder Adri de Bruijn (1927-1999), die vroeger ook van die grote reclameschilderingen maakte voor bioscopen als City en Rembrandt. Het woord 'speculaas' heeft oude letters:

In 2004 restaureerde Peeters dit paneel van De Bruijn. Wethouder Van Zanen mocht hem toen onthullen. De toen 83-jarige Johan Top was erbij met zijn vrouw en zus Francien.

In 2022 was het paneel weer weg en werden de sporen zichbaar van wat eronder zat:

En zo ziet de schildering er nú uit:

Tekst: Jim Terlingen (met updates op 22 juli)

Met grote dank aan: Jos Peeters voor het delen van materiaal uit zijn archief