Het Utrechtse bedrijf Bredero is de bouwer van Hoog Catharijne. Voormalig Brederodirecteur en Utrechter in hart en nieren, Ger Wiechers, is op 9 mei 2015 op 85-jarige leeftijd overleden.

Hij was al enige tijd ernstig ziek en wilde nog graag zijn verhaal over Hoog Catharijne vertellen. Ons gesprek vond plaats drie weken voor zijn dood.  

Interview door Jan Jansen.

Ger Wiechers was 35 jaar toen hij in 1965 als projectleider van het plan Hoog Catharijne werd aangesteld. “De gemeente wilde het stadscentrum uitbreiden richting Wijk C, rond de St. Jacobsstraat. Bredero had studies verricht naar succesvolle winkelcentra en adviseerde het gemeentebestuur om een vrije voetgangersverbinding te maken van de binnenstad naar het station. We wisten dat dit een veel hogere omzet zou opleveren dan het gemeentelijke plan met winkels gelegen langs autostraten. Het gemeentebestuur stemde hiermee in waarna we met drie architecten en een stedenbouwkundige het ontwerp konden maken.”

In Rotterdam was na de verwoesting in 1940 in de jaren vijftig en zestig al een autovrij winkelcentrum door de gemeente gebouwd. Wiechers: “Het was in Utrecht een samenwerking tussen de gemeente en Bredero als risicodragende onderneming. Alle betrokken waren zich ervan bewust dat ze een ingrijpende verandering van het Utrechtse stadscentrum zouden gaan vormgeven. Het was voor de plannenmakers ook een droom die met veel inzet en idealisme tot een aansprekend resultaat zou moeten leiden.”

Ger Wiechers. Foto: Jan Jansen

De samenwerking tussen gemeente en Bredero ging in een uitstekende verstandhouding maar de verantwoordelijke wethouder Harteveld kreeg via de pers veel kritiek te verduren. De Muurkrant hekelde de sloop van de Stationsbuurt. Vooral de sloop van het prachtige jugendstilpand Levensverzekering Mij. ‘De Utrecht’ maakte emoties los. “Mijn toenmalige directeur, Jan de Vries, vond zichzelf echter een belangrijke ‘stadschirurg’. Hij liet zich door kritiek niet van de wijs brengen en straalde een autoritaire houding uit. Het was juist de periode dat studenten demonstreerden en de burgers meer zeggenschap eisten. Ik vond toen als projectleider en vind dat nu nog dat Bredero veel meer op die kritiek had moeten ingaan.”

Op 25 september 1973 werd Hoog Catharijne door Prinses Beatrix geopend. Utrechters waren al massaal ervoor tijdens speciale kijkdagen komen kijken. Men was onder de indruk van de luxe uitstraling met zitjes, marmeren vloeren en tropische planten. Bezoekers uit heel het land stroomden toe en zorgden ervoor dat het winkelcentrum commercieel een groot succes werd. Ook de oude binnenstad trok profijt van de aantrekkingskracht van Hoog Catharijne; een groot deel werd voetgangersgebied en werven langs de Oudegracht kregen een terrasfunctie. Maar al snel klonken kritische geluiden toen junks zich er gingen verzamelen.  

Wiechers is later directeur bij Bredero geworden en lid van de raad van bestuur. Hij keek, ondanks alles, met voldoening terug op het bereikte resultaat. Volgens zijn zeggen zou Utrecht nooit de huidige aantrekkelijke stad zijn zonder Hoog Catharijne. Wel zag hij tot zijn verdriet de problemen met de drugsgebruikers vanaf eind jaren zeventig.

“Daar wisten we nog niets van tijdens het maken van de plannen. Ook in andere landen waren die problemen onbekend omdat winkelcentra afgesloten konden worden. Bij Hoog Catharijne kon dat niet omdat het een doorgaande voetgangersverbinding was met het station. En het bizarre vond ik dat de politie nooit optrad tegen de overlast! Vooral ’s avonds begon de ellende met zwervers en drugsgebruik. Vernielingen waren ook een groot probleem. Maar overdag was het vooral gezellig. Uit heel Nederland kwamen mensen om in Hoog Catharijne te winkelen. Die bezochten daarna ook nog de oude binnenstad. Gelukkig is door de gemeente in de jaren negentig wel opgetreden en zijn er hostels voor verslaafdenopvang gemaakt.”

Hoog Caharijne is bij Utrechters altijd enigszins omstreden geweest. “Ik weet wat het aan inspanning gekost heeft om dit resultaat te bereiken. Er zijn altijd wel punten van terechte kritiek. Zelf vind ik het complex wel erg groot. Maar dat was een voorwaarde van de gemeente omdat de kosten van de verplaatsing van de jaarbeurs betaald moesten worden."

"In mijn privésfeer heeft mijn rol bij Hoog Catharijne jammer genoeg tot afstand geleid met sommige vrienden. Momenteel wordt Hoog Catharijne verbouwd en aangepast aan de eisen van de tijd. Het principe van voetgangersgebied, waar Bredero mee is begonnen, is alom ingevoerd en heeft zijn waarde bewezen. De verbouwing zal tot bredere en hogere ruimten leiden waardoor het aantrekkelijker wordt. Het was een droom van de plannenmakers om Utrecht te verrijken met een aansprekend winkelcentrum. Dat is gelukt maar onze droom dat Hoog Catharijne een algemeen geaccepteerd nieuw stadshart zou worden is nog niet uitgekomen. Hopelijk groeit dat na de verbouwing.”

(Dit artikel is eerder gepubliceerd in De Oud-Utrechter van 26 mei en is met toestemming van de auteur overgenomen.)