Sportjournalist Ton de Ruiter legt sportieve hedendaagse verbanden met het verleden over toen en nu, dit keer over kwetsende spreekkoren bij FC Utrecht.

Zes spelers van Feyenoord, drie van Ajax en twee van PSV vormen op 30 oktober 1963 het Nederlands elftal. Voetbaldreumes Luxemburg is in de Rotterdamse Kuip de tegenstander, het betreft een kwalificatiewedstrijd voor het Europees kampioenschap.

De voetbalploeg uit het Groot Hertogdom verslaat onze nationale voetbalelite met 2-1. Het enige lichtpunt bij het falende Oranje is de 18-jarige Pietje Giessen. Uit onvrede over het spel scanderen duizenden toeschouwers minutenlang de naam van de ongrijpbare debutant. ‘Giesen, Giesen’.

Het is mijn eerste kennismaking met spreekkoren uit onvrede. De jaren daarvoor roepen de toeschouwers bij tegenspoed om Lenstra: ‘Abe, Abe’.  In een verhardende maatschappij klinkt niet veel later massaal ‘hi, ha hondenlul’. December 1969 heeft Piet Romeijn, speler van Feyenoord,  de primeur en scheldt scheidsrechter Arie van Gemert uit. De kranten schrijven een dag later dat de verdediger ‘een term gebruikt die niet geschikt is voor publicatie’.

We zijn vijftig jaar verder. FC Utrecht-directeur Wilco van Schaik zegt na een racistisch lied tijdens de wedstrijd tegen FC Twente: ‘We zijn hier echt hé-le-máál klaar mee. We hebben onze buik vol van randfiguren die elke keer proberen een mooie voetbalmiddag te verpesten.’

Hoe vaak hebben we dat al gehoord?
Op 17 januari 1993 wordt een trein met supporters van FC Utrecht bij Diemen teruggestuurd vanwege het roepen van racistische leuzen. ‘De Kromme Rijn in met die lui’, meent voorzitter Theo Aalbers. Voor de KNVB is het aanleiding om forse boetes op te leggen. In 1995 vult FC Utrecht de boetepot met 100.000 gulden, in het seizoen 1997-1998 wordt de club zes keer in staat van beschuldiging gesteld. Wedstrijden worden stilgelegd en na een afkoelingsperiode vervolgd zonder harde sancties.

De moeder van Patrick Kluivert wordt voor hoer uitgemaakt. Het bestuur van FC Utrecht stuurt haar de volgende dag een bloemetje. Wesley Sneijder overkomt hetzelfde in de nieuwe eeuw. Op 28 februari 2010 worden op het station bij de Arena twee treinen met supporters van FC Utrecht teruggestuurd vanwege kwetsende spreekkoren. In Galgenwaard legt arbiter Nijhuis de wedstrijd tegen Ajax op 26 september 2012 stil. Het stoeltje voor mij bij wedstrijden tegen Ajax is dan al jaren leeg. De vaste bezoeker kan de spreekkoren niet aanhoren.

Na een daad van racisme bij FC Utrecht - Ajax op 5 april toont de voetbalbond ballen, een boete van 10.000 euro en de Bunnikside moet leeg blijven bij de eerstvolgende wedstrijd tegen de Amsterdamse club. De leiding van FC Utrecht wil niet dat onschuldigen van die maatregel het slachtoffer worden en belooft ze een plekkie elders in het stadion. Je kunt ook zeggen: de vele goedwillende fans nemen een risico door een seizoenkaart aan te schaffen voor het vak dat zo vaak in opspraak is.

De discussie over de juistheid van de maatregelen is nog volop aan de gang als zondag 1 november (Allerheiligen) bij een blessure van een donkere FC Twente-speler een racistisch lied ingezet wordt. Algemeen directeur Wilco van Schaik is er ‘echt hé-lé-máál klaar mee.’ De club start een onderzoek en gaat in kaart brengen wie er bij betrokken waren. Iets wat natuurlijk al veel eerder had moeten gebeuren.  
      
Over een onderzoek van de KNVB is niets bekend. Waar volop wordt gevreesd voor een wedstrijd zonder publiek zijn vier door de club opgelegde stadionverboden mogelijk voldoende voor de bond. Dat zou wat zijn geweest. Geen publiek op 29 november als de herdenking van de overleden Di Tommaso is gepland of bij de volgende thuiswedstrijd op 13 december. Geen supporters op de Bunnikside, geen supporters in het uitvak en ook geen supporters in de rest van het stadion als Ajax op bezoek komt. Het had zomaar gekund door een racistisch lied van een paar randfiguren.  

Een paar? De spelersbus van Ajax komt zondag aan bij het Feyenoordstadion. De randfiguren staan rijen dik, middelvinger omhoog, sisgeluiden. In Sportwereld staat een foto waar de haat vanaf spat.

‘We zijn hier echt hé-lé-máál klaar mee.’