Utrecht, 13 september 2021

  
Beste journalisten die aanstaande zondag aandacht gaan geven aan de onthulling van het Holocaust Namenmonument (HNM),

Het is jullie bekend: in het Weesperplantsoen in Amsterdam, een groenstrook langs de Weesperstraat, zijn twee meter hoge muren met in totaal meer dan 102.000 bakstenen opgetrokken. Op elke steen is een naam van een slachtoffer gelaserd, met zijn of haar geboortedatum en de leeftijd bij overlijden. Aanstaande zondag (19 september) onthult koning Willem-Alexander het monument.

Het is een immens monument. En het was een geweldige klus om dit gerealiseerd te krijgen, want er was veel weerstand, onder andere van buurtbewoners. Komend weekend zullen jullie terecht veel aandacht geven aan het HNM, het organiserende Auschwitz Comité en de (veelal joodse) slachtoffers. Het zal velen beroeren. En mij ook.

Ik vermoed dat jullie niet de neiging hebben om dit weekend kritische vragen te stellen, want die detoneren bij de herdenking van het grote shoah-leed. Toch vraag ik jullie om kennis te nemen van het volgende.

In mei jongstleden traden onderzoeker Dennis Koopman en ik samen in de Volkskrant en in Eén Vandaag naar voren omdat we een stem wilden geven aan mensen die - net als wij - moeite hebben met het idee dat het monument niet ‘inclusief’ is: er wordt namelijk een selectie gemaakt tussen slachtoffers. Er is een criterium dat je alleen op het monument komt als je geen graf hebt. Dat doet nabestaanden pijn. 

We vertelden in mei ook dat het criterium ‘geen graf’ in de database niet consequent wordt toegepast. We vonden in de database bijna duizend namen van mensen die wél een plek hebben waar ze worden herdacht, waaronder 700 Westerbork-slachtoffers. 

Dennis Koopman liet dat de organisatie veel eerder weten. Voorzitter Jacques Grishaver van het Auschwitz Comité wist dit en toch zei hij in mei losjes op tv "er zal best wel een naam van iemand op staan die een graf heeft". Zo oneerlijk omgaan met feiten, vind ik onfatsoenlijk.

We vertelden ook dat in de database vele niet-joden en niet-sinti-en-roma zitten. Toen waren dat er 19; inmiddels zijn er door uitmuntend speurwerk van Koopman minstens 20 gevallen bijgekomen. Hij geeft dit trouwens steeds keurig door.

Een ontdekking van Koopman is ook het lot van Clasina Engelina Hendrika van Praagh-Janssen (4-8-1920), die op deze manier in alle databases genoemd wordt als joods slachtoffer. 

Dit is de werkelijkheid: Clasina Engelina Hendrika Janssen is de ex-vrouw van de joodse soldaat Jacques van Praag (ze scheiden in 1939) en ze hertrouwt met Simon Visser. Het echtpaar ging in het kader van de arbeitseinsatz naar Duitsland. Clasina overleeft de oorlog en sterft op 27-12-2000 in Frankrijk.

Het is voor ons afwachten in hoeverre de namenlijst op de muren is aangepast na onze mediaoptredens. We hebben geen reactie gekregen op een mail die we stuurden. Ik herhaal: geen reactie.

In Utrecht staat de teller van fouten op een monument van 1239 namen op 82 (ik weet daar alles van; ik ben de ontdekker). Wat kunnen we nu verwachten van het HNM?

Tot slot.
Stel, stel dat jullie kritische vragen willen stellen, vraag dan eens…

  • …of de namen van vele niet-joden en niet-sinti-en-roma die Koopman heeft doorgegeven van de muur zijn gehaald
  • …of de in Westerbork omgekomen joden op het moment staan 
  • …of de in Nederlandse werkkampen omgekomen joden op het moment staan 
  • …of de in de duinen van Nederland geëxecuteerde joden op het moment staan
  • …waarom het criterium ‘geen graf’ niet consequent is toegepast
  • …waarom niet gekozen is voor een monument voor ALLE door nazi-terreur omgekomen joden en sinti-roma?
  • …naar het precieze aantal namen op het monument (tot nu toe is dit een mysterie) *

Veel succes zondag en in de voorbereiding daarnaartoe.

Mochten jullie nog meer willen weten, ik help graag.

Een hartelijke collegiale groet,
Jim Terlingen


PS. Kort na het publiceren van deze brief kreeg ik op Facebook als reactie dit citaat, waar ik heel blij mee ben: "Kritiek is misschien niet aangenaam, maar het is nodig. Het vervult dezelfde functie als pijn in het menselijk lichaam. Het vraagt aandacht voor de ontwikkeling van een ongezonde toestand. (Winston Churchill)"

* PS2: dit zijn er 102.163 begrijp ik uit de berichtgeving (toevoeging 19 september)

   
Reageren? terlingenschrijft@kpnmail.nl 
Zie ook: www.jimterlingen.nl