Robots die muziek maken in Museum Speelklok

Door Ton van den Berg - Waar draait het om bij 'Robots Love Music'? Of die robots en hun muziek je ook weten te raken. Zoals je applaudiseert voor een artiest of een componist, doe je dat ook voor een robot, een machine die muziek maakt?

Dat muziek van een robot inderdaad een reactie oproept blijkt bij de perspresentatie van Robots Love Music in het Museum Speelklok. Als twee mechanisch in elkaar gestoken etalagepoppen hun optreden beeindigen zegt een van de aanwezigen: applausje dan maar? Het is aarzelend, maar de reactie is precies waar Ebelin Boswinkel, hoofd presentaties Museum Speelklok, op gehoopt had.

"Onze hele tentoonstelling stelt eigenlijk die vraag: raakt de muziek van een robot je, of kan dat alleen bij een mens?" In de expositie komen voorbeelden voor van computers en robots die zelfs al hun eigen muziek componeren, aan de hand van ingevoerde data, maar toch: de apparaten componeren nieuwe muziek.

Robots Love Music is een schitterende expositie, eentje die al lange tijd op het wensenlijstje stond van het Museum Speelklok, zegt directeur Marian van Dijk. Want het museum is al sinds zijn bestaan een ode aan de zelfspelende muziekinstrumente zoals straat- en dansorgels, speeldozen, klokken en muziekautomaten. De voorlopers van robots, kun je wel zeggen.

In de 18e eeuw was er al de eerste robot die muziek maakte, mensen dachten dat er in de pop een mens verborgen zat die op een fluit blies, maar het was allemaal mechanisch. Die eerste robot is er niet meer, maar het museum kan een geweldig ander en uniek exemplaar laten zien uit 1838 gemaakt door de Nederlander Van Oeckelen.

Deze 'klarinetspeler' werkt helaas niet omdat er geen gebruiksaanwijzing meer bekend van is. De Amerikaanse eigenaar stelde het ter beschikking om tentoongesteld te worden, maar het museum hoopt stiekem het in bruikleen te krijgen en ziet het dan als opdracht dit monument weer aan de praat te krijgen.

Op de expositie ook een straatorgel met robots (zie filmpje), oude muziekautomaten met levensechte poppen die de muziek zelf lijken te maken. Het is indrukwekkend, en soms zelfs eng. En met het vizier op de toekomst gericht ook veel instrumenten die al laten zien en horen dat muziek net zo goed door robots gemaakt kan worden. Is het iets dat u raakt? De expositie in Museum Speelklok start vrijdag 21 september en duurt tot en met 3 maart volgend jaar.