Jeroen Wielaert - Na corona de gierende inflatie en de snel stijgende energieprijzen: opnieuw wordt de Nederlandse cultuursector zwaar getroffen. Er is grote zorg over de toekomst van theaters, poppodia en musea. Het Rijksmuseum moet op jaarbasis 1 miljoen extra betalen aan energie. In Utrecht is dat hetzelfde voor TivoliVredenburg. Ook rond de Domtoren zijn er geldzorgen.

Jeroen Bartelse is niet alleen directeur van TivoliVredenburg, maar ook covoorzitter van koepelvereniging Kunsten '92. Zijn observatie: 'We leven op dit moment tussen hoop en vrees. We hopen natuurlijk dat we na die twee moeilijke coronajaren voluit door kunnen gaan en programmeren. Maar er is een duidelijke vrees dat deze crisis hard toe zal slaan en kunstenaars en organisaties diep in de rode cijfers gaat drukken. Dan wordt het een kwestie van overleven.'

Corona heeft ook in de culturele sector de arbeidsmarkt totaal ontwricht. Technici, productieleiders en marketingmensen moesten stoppen. Door personeelstekort vallen concerten en voorstellingen uit.

Daar komt bij dat het publiek niet massaal naar de theaters en podia komt. Veel mensen zijn nog voorzichtig, ook omdat er nog veel covid besmettingen voorkomen. Daarnaast kiezen de mensen ook scherper, afhankelijk van hun eigen kosten. Daar hebben vooral de poppodia mee te maken. Ook omdat het lastig is topacts te krijgen. Zo is een stapeling van problemen ontstaan.

Voor de cultuursector is een aanzienlijk pakket met voldoende energiecompensatie nodig en daarnaast passende indexatie van subsidies. Bartelse becijfert: 'Met name gemeenten dreigen slechts een paar procenten te indexeren, terwijl de inflatie oploopt tot meer dan 10. Dat gat is te groot.'

Bartelse ziet hier andermaal een sleutelrol voor het rijk, omdat gemeenten afhankelijk zijn van het gemeentefonds. Staatssecretaris Gunay Uslu van Cultuur ziet de problemen in. Ze is in gesprek met het Ministerie van Financiën over compensatie van de sterk gestegen energierekeningen. Daar moet spoedig duidelijkheid over komen.

In Utrecht krijgt de nieuwe wethouder Eva Oosters (Student & Starter) toch te maken met deze pijnlijke ontwikkeling. Ze hoeft zich in ieder geval geen zorgen meer te maken over de stookkosten in de Machinerie want dat project voor film- en beeldcultuur in het Werkspoorgebied is onlangs gestopt.

Energierekeningen zijn niet het probleem voor de Domtoren. Toch zijn er ook zorgen over de kosten op en rond het Domplein. Sinds kort maken ook de kerk en Paleis Lofen deel uit van de gecombineerde Domplein Highlights Tour. De huur moet worden betaald aan de gemeente. Het probleem is dat de bezoekersaantallen drastisch zijn gedaald. Van 90.000 in 2019, naar rond de 30.000 in 2022. Gevolg: wel huurkosten, maar minder inkomsten.

'Een uitdaging;' zegt directeur Citymarketing Cor Jansen.

Over het bezoek spreekt Jansen graag over het Canterbury-model, naar de stad met de beroemde kathedraal in de Engelse provincie Kent. Hij heeft daarbij een bepaald soort publiek voor ogen: mensen met tijd, geld en historische interesse, vooral de categorie 50 +. Het feit dat de Domtoren in de steigers staat is niet uitnodigend gebleken.

'Het moet te overbruggen zijn,' zegt Jansen, 'in 2025 is de toren uit de steigers, dan is dit probleem opgelost. Vanaf 2025 is het weer up and running, vol gas.'

Vooral dat laatste is nog te bezien.

De Domtoren staat nog tot 2025 in de steigers. Foto: Ton van den Berg