Louis Engelman – Ambitie voor de toekomst kan de Jaarbeurs niet worden ontzegd in het plan dat dinsdagmiddag aan burgemeester Jan van Zanen werd gepresenteerd. ‘Wij willen weer een stuk van de stad worden’, lichtte directeur Albert Arp toe. ‘Extrovert in plaats van gesloten. Als herkenbaar centrum van het nieuwe Jaarbeurskwartier.’

Om dat te bereiken zullen de bestaande hallen worden afgebroken en vervangen door een nieuw compact blok met dertig procent minder vloeroppervlak. Op het dak ervan wordt een parkachtig terrein ontwikkeld waar Utrechters kunnen recreëren. Volgens Arp moet deze ‘stadsoase’ een nieuw icoon worden voor Nederland.

Om het nieuwe hallencomplex heen is tussen de Croeselaan en het Merwedekanaal ook ruimte voor een theater- en concertzaal. De laatste zal aanvullend zijn op TivoliVredenburg, maar wil concurreren met Ahoy en Ziggodome. Voorts zullen in dit gebied zullen naast kantorenflats ook appartementen worden gebouwd.

De echte woonfunctie in het plan is terug te vinden aan de overzijde van het Mewedekanaal, waar nu nog het Holland Casino staat en parkeerterreinen liggen. Tussen de twee- en drieduizend appartementen zullen daar worden gebouwd, waarbij woontorens tot boven de honderd meter uitstijgen. Tenminste één van de twee tot drie extra hotels in het plangebied zal hier worden gerealiseerd.

Voor de uitvoering van het ontwerp van de Rotterdamse architect Winy Maas (MVRDV Architects) wordt bijna 300 miljoen euro gereserveerd. Volgens directeur Van Arp heeft de Jaarbeurs in zijn 102-jarige bestaan nog nooit zoveel geld geïnvesteerd. Maar hij vindt dat het moet. ‘Nu ligt het complex er desolaat bij.’

De timing is gunstig. Zowel voor de stad, die de Merwedekanaalzone ontwikkelt als de Jaarbeurs. Het evenementen- en congrescentrum leed in het vorige decennium aanzienlijke verliezen, maar staat er volgens Van Erp momenteel financieel weer goed voor. ‘We vertegenwoordigen nu voor Utrecht een economische waarde van circa 400 miljoen euro. Dat kan na deze plannen tot 700 miljoen euro oplopen.’
De directeur verwacht in 2023 te kunnen beginnen met de bouw van het nieuwe Jaarbeursgebouw. De andere delen zullen daarna volgen.

Het hele gebied zal, denkt Van Arp, een enorme gedaanteverwisseling ondergaan. ‘Hier zullen inspiratie, creativiteit en innovatie gaan samenkomen.’ Dat zal niet alleen zichtbaar worden in het dak-park, maar ook aan de kant van het Merwedekanaal, met cafés, restaurants en terrassen.

De Jaarbeursboulevard moet de ruggengraat van het gebied vormen en het station verbinden met de kanaalzone en het achterliggende Kanaleneiland. Om de wegvallende parkeerplaatsen te compenseren wordt er gedacht aan een parkeerterrein op afstand met de inzet van shuttlebussen. Vrachtwagens zullen voor de distributie een voornamelijk ondergronds traject volgen met een ingang aan de Graadt van Roggenweg en een uitgang aan de Van Zijstweg.

De Jaarbeurs zal het masterplan in de komende maanden aan het stadsbestuur en de stedelingen voorleggen voor inspraak. Die zullen ongetwijfeld gecharmeerd zijn van het unieke park dat zal worden aangelegd. Architect Winy Maas vergeleek het beeldend met de Tafelberg waar vanaf heel Kaapstad is te zien. Zo zou je volgens hem ook over een groot deel van Utrecht kunnen gaan uitkijken.

Minder enthousiasme is er te verwachten voor de dichte bebouwing op het terrein rond het huidige Holland Casino, vergelijkbaar met de compactheid in deelgebied 5 van de Merwedekanaalzone. Ook de bouwhoogtes, tot boven de honderd meter, zullen niet bij iedereen in de smaak vallen. Evenals de aanleg van een extra brug over het kanaal.

Niettemin kan worden vastgesteld dat de Jaarbeurs met een origineel en gedurfd plan op de proppen is gekomen. De nieuwe directie heeft daarmee lef en visie getoond.