De vrijheid van reizen met de Tienertoer

Het Spoorwegmuseum heeft weer wat leuks bedacht: een tentoonstelling over de Tienertoer. Dat was in 1969, de eeerste keer dat het plaatsvond, in de zomer voor 20 gulden 8 dagen met de trein. Wat het betekende: vrijheid om te reizen zonder je ouders.

Voor Mieke van Toorn was het in 1970 als 18-jarige de kans om een paar dagen eruit te zijn. Uit het gezin van 13 kinderen. "Mijn vader had in Velddriel een benzinepomp en we hadden nooit de tijd om op vakantie te gaan. Door de Tienertoer wist ik toch iets van een vakantie te hebben. Met mijn vriendin Marijke Verhoeven heb ik toen vijf dagen achter elkaar door Nederland getoerd."

Mieke van Eeuwijk heette ze toen en ze weet nog dat een van de eerste ritten richting Enschede ging. "Mijn broer was daar in de kost omdat hij in de buurt daar werkte in de wegenbouw. Maar we zijn ook naar Middelburg geweest en naar Valkenburg, je zocht de plaatsen die het verst weg waren. En we zijn ook nog in Maarssen en in Rotterdam geweest want daar had ik vriendjes wonen die ik wilde opzoeken."

Het zijn dit soort verhalen als van Mieke die het Spoorwegmuseum heeft verzameld en in de tentoonstelling Tienertoer tot en met 1 september laat zien in een mooi oud geel treinstel (de Mat 64) waarover burgemeester Jan van Zanen, die de tentoonstelling zondag opende, nog zei: "Wat is er mis met deze treinen dat ze nu in een museum staan?"

De kern van de tentoonstelling bestaat uit de verhalen van de reizigers zelf. Een oproep om die te delen, leverde tientallen reacties op. De filmpjes, dagboeken, foto’s en treinkaartjes van tienertoerders uit de jaren 70, 80 en 90 zijn te zien in de tentoonstelling.

Ook Van Zanen vertelt zijn verhaal, hij ging in 1973 met een vriend op Tienertoer: “Acht dagen lang met de trein van hot naar her. Geen ouders mee. Geen mobiele telefoon, geen Whatsapp. Spoorboekje in de hand, gesmeerde broodjes in de tas en dan weg, zo vér mogelijk. Tienertoer was voor mij weer een stap richting de wijde wereld. Richting zelfstandigheid. Een bijzondere ervaring. Mede dankzij de tienertoer beleefde ik een bereisde zomer.”

Met de Tienertoer richtte de NS zich specifiek op een jongere doelgroep, dit waren de reizigers van de toekomst. De eerste Tienertoerkaart in 1969 kostte 20 gulden en een paar jaar later moest er 30 gulden voor worden neergelegd. Tussen 1969 en 1994 maakten honderdduizenden jongeren er gebruik van, in 1991 werd het 3 miljoenste tienertoerkaartje verkocht.

Vanwege de teruglopende belangstelling, zelfs de aanpassing van de titel in het Engelstalige TimeTour bracht daar geen verandering in, werd de Tienertoer in 1994 afgeschaft.

Het Spoorwegmuseum laat aan de hand van prachtige affiches en reclamemateriaal het ontstaan en de ontwikkeling van de Tienertoer (te zien t/m 1 september).

RTV-Utrecht zendt binnenkort een documentaire uit over de Tienertoer, hieronder een kort fragment uit die film.