Door Anneline Sevenster - Praten over verlies en afscheid, voor volwassenen al heel lastig, laat staan voor kinderen. In de bibliotheek in Oog in Al wordt een workshop 'afscheid nemen voor kinderen' georganiseerd. Zo leren kinderen hoe ze moeten praten over verlies en afscheid.

Het is de eerste workshop die kinderfilosoof Vivienne Janssen leidt. Het is voor haar ook de eerste keer dat ze zo'n workshop organiseert en daardoor weet ze ook niet goed wat ze van de bijeenkomst kan verwachten.  “In een gesprek met kinderen kan het altijd alle kanten op gaan”, aldus Janssen.

Met haar giraffe tegen zich aangeklemd vertelt één van de kinderen dat haar knuffel het belangrijkste in haar leven is. Een paar jaar geleden raakte het vierjarige meisje haar roze giraffe kwijt. Ze kreeg een nieuwe, maar ondanks dat mist ze haar verloren knuffel nog altijd.  

Nieuwsgierige ogen kijken de kring rond als de workshop begint. Vivienne Janssen vraagt de kinderen wat het belangrijkste is wat ze ooit zijn kwijtgeraakt. Lego, een boek van Suske en Wiske en 'mijn' knuffel worden als eerste voorzichtig genoemd.

Als Janssen vervolgens de vraag stelt hoe ze die zijn kwijtgeraakt komen de verhalen los. Elk kind heeft zo zijn eigen verhaal en dat is precies waar de workshop over gaat. “Iedereen ervaart verlies op een andere manier. Voor kinderen is het heel belangrijk om hierover te praten zodat ze makkelijker met verlies om kunnen gaan”, aldus Janssen.

Nadat elk kind zijn verhaal heeft kunnen doen, gaat de workshop een stapje verder. “Horen dingen die we vergeten nog wel bij jou?”, vraagt Janssen dan voorzichtig. Een lastige vraag voor kinderen die jonger zijn dan twaalf jaar, tenminste dat zou je denken. Toch is het antwoord verrassend doordacht. “Opa en oma zal ik waarschijnlijk nooit vergeten. Maar als ik ze ooit vergeet, horen ze nog steeds bij mij”, zegt de zesjarige Hugo.

Natuurlijk kan bij een workshop afscheid nemen een gesprek over de dood niet ontbreken. Rosa (11 jaar), die ondertussen al een beetje ongeduldig wordt van alle vragen die Janssen stelt, heeft al zes begrafenissen meegemaakt. Zij weet dan ook als oudste van de groep de essentie van de workshop uit te leggen. “Je hebt twee vormen van afscheid nemen. Als iemand weggaat, hoef je alleen maar 'dag' te zeggen want dan zie je iemand weer terug, maar als iemand doodgaat moet je voor altijd afscheid nemen en dat is heel anders.”

Volgens Janssen is deze eerste workshop zeker geslaagd. “Ik had van tevoren allemaal opdrachten voorbereid om het gesprek op gang te brengen maar dat bleek helemaal niet nodig. Ik vond het echt gaaf dat de kinderen zo open waren.” De meeste kinderen deden spontaan mee aan de workshop. “Mijn kind had hiervoor dansles en toen hoorden we ineens van deze workshop", zegt een van de moeders, Karen Donders. "Ik was echt verbaasd hoe open mijn twee kinderen over dit soort gevoelige onderwerpen kunnen praten.”