Henk Westbroek - Mijn buurmeisje van een jaar of vijf vindt clowns eng. Ze heeft aardige ouders, dus aan de opvoeding ligt het waarschijnlijk niet, maar het feit blijft toch dat ze oprecht doodsbang voor clowns is.

Ze is in goed gezelschap, want filmster Johnny Depp heeft dat ook. Ik heb het telefoonnummer van schrijver Stephen King niet, want anders zou ik hem kunnen vragen hoe diepgeworteld de clownsangst van Johnny en mijn buurmeisje is. King schreef immers het ultieme boek over enge clowns - IT - dat trouwens ook gruwelijk spannend verfilmd is.

De Batmanfilms, waar het karakter The Joker een rol in heeft, dragen ook hun steentje bij om angst voor clowns er stevig in te rammen. Hierbij is een eervolle vermelding op zijn plaats voor acteur Heath Ledger die in de film The Dark Knight een Joker op het witte doek neerzette waar je de kouwe rillingen van krijgt.

In horrorfilms verschijnt de zogenoemde terreurclown met grote regelmaat - denk aan films als Poltergeist, The Nightmare Before Christmas en niet te vergeten aan Halloween 1, 3 en 5.

In Frankrijk kun je terreurclowns zelfs groepsgewijs op straat tegenkomen. Jongeren die zich als horrorclown vermomd hebben, met het doel mensen de stuipen op het lijf te jagen of eens even genadeloos in elkaar te slaan.

In 1987 stond het dorpje Oude Pekela in de provincie Groningen een paar maanden in het brandpunt van de internationale mediabelangstelling. Omdat er zo’n 70 kinderen seksueel misbruikt zouden zijn door een of meer pedofielen, die zich, ja hoor, als clown vermomd hadden.

Anderhalf jaar lang was het in de media een gouden tijd voor deskundigen op het gebied van kindermisbruik door clownachtigen. Anderhalf jaar lang verdiende de middenstand in Oude Pekela een fortuin aan ramptoeristen, die ter plekke naar clowns kwamen zoeken. Anderhalf jaar was er voor gezellige clowns, die tegen een bescheiden vergoeding kinderfeestjes opvrolijkten, geen droog brood meer te verdienen. Zelfs VVD-minister van justitie Frits Korthals Altes reisde af naar Oude Pekela om ter plekke het politieteam, dat naar verborgen clownsnesten zocht, een handje te helpen.

Na een diepgravend onderzoek, dat dus anderhalf jaar duurde, werd de conclusie getrokken dat in Oude Pekela nooit pedofiele clowns actief geweest zijn. Waarna er in de media een maand of twee volop emplooi kwam voor deskundigen op het gebied van clowns en massahysterie.

De angst voor clowns heet in de psychiatrie Coulrofobie en volgens hoogleraar Damiaan Denys, die zijn levenswerk gemaakt heeft van het bestuderen van angsten, komt clownsangst simpelweg door het gebruik van enorm veel schmink. Dat heeft tot gevolg dat menselijke uitdrukkingen op clownsgezichten vrijwel afwezig zijn en juist dat gebrek aan menselijke gezichtsuitdrukkingen bij de clowns zou angsten kunnen opwekken; omdat ze niet direct als normale medemensen ervaren worden.

Misschien heeft de professor gelijk, maar in ieder geval niet helemaal, want er zijn ook clowns die dat zonder schmink of vrijwel zonder schmink zijn. De beroemdste daarvan is een tekenfilmkarakter. Krusty de clown is in de serie The Simpsons het evenbeeld van Homer, en toch direct als clown herkenbaar.

Clown is ook een scheldwoord. Bepaalde politici worden door hun tegenstanders nogal snel voor clown uitgemaakt. Zoals het D66 Eerste Kamerlid Rogier van Boxtel. Die - met enige goeie wil- inderdaad zelfs zonder schmink iets van een clown heeft.