Kees van Oosten - De raad besprak dinsdagavond het plan van de ambtenaren van wethouder Everhardt (D66) om het Jaarbeursgebied langs de Croeselaan en een deel van het Lombokplein vol te plempen met kolossale hoogbouw.  Met de voorkeur voor het groene plan A waar de bevolking zich bij het raadgevend referendum in 2002 voor uitsprak hebben de plannen van de gemeentelijke afdeling 'Stadsontwikkeling/POS' steeds minder te maken.

Volgens het college moet de gemeente er voor zorgen dat de stad in 2028 huisvesting biedt aan 400.000 inwoners en kan dat alleen door verdichting en door de hoogte in te gaan. Tussen het station en de Jaarbeurs worden, als de plannen van Stadsontwikkeling/POS doorgaan, een groot aantal hoge gebouwen op elkaar gepropt met een hoogte tussen de 70-90 meter. Ook de Kop van Lombok moet er aan geloven: op het Westplein komt ook hoogbouw en langs de Leidsekade bij de Damstraat ook.

De vraag die niet of nauwelijks gesteld wordt is: wie heeft besloten dat Utrecht voor de opgave staat aan 400.000 inwoners huisvesting te bieden? Is dat door de regering in Den Haag beslist, is dat in het overleg tussen het college, de provincie en de regering in Den Haag zo afgesproken of hebben wij als burgers daar ook wat over te zeggen? 

De enorme groei die de stad te wachten staat wordt door het college voorgesteld als iets wat de gemeente overkomt zonder dat de gemeente daar iets tegen kan doen. Dat is echter een bedrieglijke voorstelling van zaken. Die enorme groei wordt namelijk doelbewust nagestreefd. Door de stad tot ver buiten de grenzen (tot in China) aan de man te brengen als ideale locatie voor kantoren en bedrijven.

Sinds jaar en dag heeft de gemeente een voorkeur voor 'hoogwaardige' werkgelegenheid. Daaronder wordt verstaan werk voor hoger opgeleiden ("kennisbedrijven"). Kennisbedrijven die zich in Utrecht vestigen nemen hun hoger opgeleide medewerkers mee. En als ze groeien scheppen ze een vraag waar steeds meer hoger opgeleiden van buiten de stad en de regio op afkomen.  

Het beleid om vooral kennisbedrijven van heinde en ver te verlokken zich in Utrecht te komen vestigen heeft een groeiende vraag naar woningen tot gevolg. Er is dus geen sprake van dat de groei van de stad iets is wat de gemeente overkomt, die groei daar wordt voor gekozen door zoveel mogelijk bedrijven naar Utrecht toe te halen. Bij voorkeur dus bedrijven die werk bieden aan hoger opgeleiden.

De gevolgen laten zich raden. De groei van arbeidsplaatsen in Utrecht maakt dat meer mensen van buiten Utrecht in Utrecht willen wonen. Vooral hoger opgeleiden omdat de gemeente inzet op kennisbedrijven. Fijn voor projectontwikkelaars, financiële instellingen en bouwend nederland, want die kunnen zich toeleggen op de bouw van woningen voor hoger opgeleiden waar veel aan valt te verdienen. 

Anders dan de gemeente beweert wordt de werkloosheid in Utrecht door het aantrekken van kennisbedrijven niet minder. Werkloze Utrechters hebben vaak de opleiding niet waar kennisbedrijven om vragen. Daarom komen arbeidskrachten die dat wel hebben ook van buiten Utrecht. Bedrijven die wél werk bieden aan mensen op lbo- en mbo-niveau zijn er steeds minder. Die trekken uit Utrecht weg. 

Als daarmee de werkloosheid in Utrecht niet teruggedrongen wordt, vooral hoger opgeleiden van buiten Utrecht aan een baan geholpen worden die dan ook in Utrecht willen komen wonen waardoor de huren en de prijzen van koopwoningen opgedreven worden, waarom kiest de gemeente er dan voor om vooral kennisbedrijven naar Utrecht toe te halen? 

Het antwoord is: waar het de gemeente eigenlijk om gaat is dat er gebouwd moet worden. Hoe meer hoe beter. Daarom moet er een groeiende vraag naar woningen gecreëerd worden. Woningen waar wat aan te verdienen valt. Anders hebben projectontwikkelaars, financiële instellingen en bouwend nederland er geen zin in.

Resteert de vraag: waarom is de gemeente er zo op gebrand te groeien en te bouwen? Welnu, toen in 2001 werd besloten om samen met de Jaarbeurs, Hoog Catharijne en NS-Vastgoed het stationsgebied aan te pakken werd de ambtelijke dienst aanzienlijk uitgebreid om die klus te klaren. Die klus begint op zijn einde te lopen en dus wordt er door de ambtelijke dienst naarstig gezocht naar nog meer van die klussen. Je zult maar zonder werk komen te zitten.

Het belang van ambtelijke diensten is hun omvang en hun budget veilig te stellen en dat maakt dat ze telkens nieuwe plannen bedenken. Plannen met wervende namen, liefst in het Engels. Zoals Healthy Urban Living en Healthy Urban Boost. Dat verkoopt, daar komen buitenlandse bedrijven op af. Dat belang is hetzelfde als dat van projectontwikkelaars, financiële instellingen en bouwend nederland. Daarom kunnen ze het zo goed met elkaar vinden.

Om aan de gang te kunnen blijven met bouwen en plannen is het nodig een voortdurende vraag te creëren naar meer woningen, meer kantoren, meer winkelruimte, meer parkeervoorzieningen en natuurlijk naar meer asfalt. En dat doe je door zoveel mogelijk bedrijven naar Utrecht toe te halen die werk bieden aan hoger opgeleiden die dure woningen kunnen kopen en huren.

Wat hebben Utrechtse woningzoekenden hieraan? Die zijn zwaar de klos. Door de extra vraag naar woningen en de concurrentie met hoger opgeleiden kunnen ze een betaalbare woning wel vergeten. Vóór het jaar 2000 was het aandeel sociale huur in Utrecht méér dan 40%. De woningen die gepland zijn tussen het station en de Jaarbeurs zijn nog maar voor 20% sociale huur en sinds 2000 zijn vele duizenden sociale huurwoningen gesloopt om plaats te maken voor dure huur en koop.  

Aan welke kant staan GroenLinks, D66, VVD en de SP die samen dit college vormen? Niet aan de kant van de Utrechtse woningzoekenden. Dat is duidelijk. Die worden verdrongen door hoger opgeleiden die kennelijk ook in de collegepartijen steeds meer de dienst uit te maken.