Kees van Oosten - Ruimtelijke Strategie Utrecht 2040 - deel 1

Het college van GroenLinks, D66 en ChristenUnie heeft bedacht hoe de gemeente Utrecht het meest kan verdienen aan de woningnood. Utrechters die op een betaalbare woning zijn aangewezen worden de stad uitgewerkt.

De Ruimtelijke Strategie Utrecht (RSU) gaat er vanuit dat het aantal inwoners in Utrecht groeit tot 455.000 inwoners in 2040. Waarom dat zo zou zijn wordt niet uitgelegd. Bevolkingsgroei en de samenstelling van de bevolking zouden het nodig maken 60.000 woningen toe te voegen aan de 157.000 bestaande woningen. Ook het waarom daarvan wordt niet uitgelegd. Het antwoord op de vraag waarom er 100.000 inwoners en 60.000 woningen bij komen, blijkt uit wat er op p.87 staat: dat zou afgesproken zijn met het Rijk. Uit niets blijkt dat het de bedoeling is Utrechters en de kinderen van Utrechters aan een betaalbare woning te helpen.

Nu zullen veel inwoners en raadsleden zeggen: “ja maar, er is toch sprake van grote woningnood in Utrecht. Dan kan je toch moeilijk bezwaar maken tegen het bouwen van 60.000 extra woningen?” De vraag is echter of die 60.000 woningen ten goede komen aan Utrechters die al jaren op de lijst staan van woningzoekenden.

Ja maar, er staat toch dat de bevolking in Utrecht toeneemt van 357.719 in 2020 tot 455.000 in 2040? Inderdaad, maar die 455.000 zijn berekend er van uitgaande dat er 60.000 woningen bijko­men. Zo van: stel dat we 60.000 woningen erbij bouwen, hoeveel extra inwoners (veelal van buiten Utrecht!) zou dat dan opleveren? Wat de woningbehoefte is van de huidige Utrechtse bevolking is niet berekend en speelt bij de plannen om die 60.000 woningen erbij te bouwen geen rol.

Wie dat niet meteen wil geloven moet het voorwoord van wethouder Klaas Verschure lezen: “Utrecht heeft een enorme aantrekkingskracht, bedrijven komen zich hier graag vestigen”. Die 60.000 woningen zijn dus niet voor ons (de Utrechtse bevolking), die zijn voor iedereen in en buiten Nederland die zich tot Utrecht voelt aangetrokken. En veel geld heeft, want woningen in Utrecht
zijn voor gewone mensen niet meer te betalen. De lijst van Utrechtse woningzoekenden zal dus alleen maar nog langer worden. De wachttijd is nu ruim 10 jaar, straks kan je wachten tot sint juttemis.

Wachten tot sint juttemis


Waarom moet je in Utrecht jaren wachten op een betaalbare woning en wordt dat alleen nog maar erger? Het antwoord is dat betaalbare woningen in Utrecht in hoog tempo worden gesloopt. Dat is minstens het geval sinds 2001 toen op voorstel van wethouder Marie Louise Van Kleef (PvdA) en met instemming van D66 en GroenLinks 10.000 sociale huurwoningen zouden worden gesloopt en ver­van­gen door dure huur- en koopwoningen.

Het beleid was het aandeel betaalbare woningen van 45% naar 30% terug te brengen. Waarom? Omdat ook deze “linkse” of “progressieve” partijen vonden dat het beter voor de stad was dat er meer inwoners wonen met een hoog inkomen dan inwoners met een laag inkomen. Zie de overeenkomst (“De Utrechtse Opgave”, later omgedoopt in “Utrecht Ver-nieuwt” ) die destijds door Van Kleef met Mitros, Portaal en BO-EX afgesloten werd. Dat was in de tijd dat het huidige raadslid Bülent Isik (PvdA) nog bij Mitros werkte en tot taak had huurders te be­we­gen akkoord te gaan met het slopen van hun sociale huurwoning.

Dat slopen van betaalbare woningen gaat nog steeds door. Kijk maar naar de Omloop (Ondiep) of de woningen aan de Croeselaan die moeten wijken voor de plannen van het Beurskwartier. Maar daar wordt in het RSU wijselijk over gezwegen. Daar staat veel in over “verdichting”, maar wat er niet in staat is dat met die verdichting wordt bedoeld het slopen en vervangen van betaalbare laagbouw door dure en hoge nieuwbouw. Een kind begrijpt dat, want als je 60.000 woningen erbij wil bouwen, grotendeels in de bestaande bebouwde kom, ontkom je er niet aan om laagbouw te vervangen door hoogbouw.

En geloof nu maar niet dat ze de laagbouw in Rijnsweerd, Tuinwijk of Oog in Al gaan slopen. De betaalbare laagbouw in wijken als Ondiep, Kanaleneiland, Overvecht en Hoograven moet eraan geloven. Het slopen van betaalbare woningen is immers veel minder duur en levert dus veel meer op dan het slopen van dure woningen. Op de grond die dan vrij komt kan dan dure hoogbouw neergezet worden.

Die betaalbare woningen verdwijnen overigens niet alleen doordat ze gesloopt worden, maar ook doordat ze door Mitros, Portaal en BO-EX aan de meest biedende koper worden verkocht om geld vrij te maken voor dure nieuwbouw. Die gaan dus naar huisjesmelkers en naar rijke ouders die hun kinderen in Utrecht kunnen laten studeren en huisvesten. Ten koste van woningzoekenden die in  Utrecht geboren en opgegroeid zijn met een smalle beurs, die op betaalbare woningen zijn aange-wezen. Die kunnen een woning in Utrecht wel vergeten.

Kortom, 60.000 woningen erbij betekent verdichting, verdichting betekent sloop van betaalbare wo-ningen en dat betekent dat de lijst met woningzoekenden alleen nog maar veel langer wordt. Op 12 september is er een demonstratie in Amsterdam tegen het verdwijnen van betaalbare woningen. Mede georganiseerd door partijen als de PvdA en GroenLinks, die ook in Utrecht, sinds 2001 uitdruk­kelijk hebben gekozen voor slopen van betaalbare woningen en dus voor meer woningnood.