Kees van Oosten - Vorige maand stemde de Utrechtse gemeenteraad in met de nota Grenzen Stellen en perspectief bieden, waarin beleid wordt uitgestippeld tegen de zogenaamde toenemende criminele ondermijning in de stad. Alleen DENK stemde tegen. Het argument van DENK is heel terecht: de nota biedt geen enkele garantie tegen etnisch profileren en tegen buurtstigmatisering.

Belangrijk onderdeel van de nota is de uitwerking van het eerder door de raad vastgestelde beleid dat de burgemeester gebieden kan aanwijzen waar voor elke vorm van bedrijvigheid vergunningplicht gaat gelden. Dus niet alleen horeca, maar ook de bakker en de fietsenmaker. Géén vergunning als de ondernemer niet van onbesproken levensgedrag is. Ook als je al 20 of 30 jaar een zaak hebt op de Kanaalstraat of de Amsterdamsestraatweg, kun je je zaak opdoeken als de veiligheidsdienst van de gemeente oordeelt dat je geen nette burger bent. Vergoeding van schade kun je wel vergeten.

Geen raadslid komt op het idee te vragen: hoezo is er sprake van toenemende ondermijning? Wat zegt het CBS daarover? "Vier verschillende indicatoren op het terrein van criminaliteit en veiligheid laten een dalende trend in de laatste tien jaar zien. Het aandeel van de bevolking dat zich wel eens onveilig voelt nam tussen 2005 en 2015 met 26 procent af, en het aandeel dat slachtoffer werd van een of meerdere delicten met 36 procent. De politie registreerde in deze periode 29 procent minder misdrijven.”[1] Kortom: die toenemende ondermijning is gewoon gelul.

Voor het geval de gemeente zou willen beweren dat die daling het gevolg is van succesvolle handhaving, is het nuttig te vermelden hoe historicus Maarten van Rossum dat ziet: de spullen die de boef ertoe aanzet­ten te jatten, in te breken en te beroven, zijn in de loop van tientallen jaren steeds goedko­per gewor­den. "Criminologen spreken van het ‘Mediamarkt-effect’: onze winkels zijn zo volgestouwd met spotgoedkope spullen uit Azië dat stelen en doorverkopen nauwelijks nog zin heeft (...). De markt voor gestolen goederen is ingestort. Want wie koopt er nou een gejatte televisie als je hem voor een habbekrats nieuw kunt krijgen, in de verpakking en met het garantiebewijs erbij?”[2]

Overigens, de gemeente is bij overlast en onveiligheid nauwelijks te bewegen om te handhaven en voor zover er wordt gehandhaafd, betreft het doorgaans kleine ondernemers/burgers die niet tegen de gemeente op kunnen en waarbij geen sprake is van echte ‘ondermijning’ (maar bv. van spelletjes bingo e.d.). Dat is immers makkelijk scoren.

Het melden van (ernstige) overlast heeft geen enkele zin, want daar doet Handhaving niets mee. Heel begrijpelijk, want Handhaving heeft juist belang bij flink veel overlast, want dan blijkt hoe nodig ze zijn. Kortom, daling van ondermijning is er eerder ondanks dan dankzij de inzet van gemeentelijke handhaving.

De vraag is dus: wat beweegt de gemeente ertoe in Grenzen stellen en perspectief bieden te be­weren dat ‘ondermijning’ steeds erger wordt en zelfs dat Utrecht de internationale draaischijf zou zijn van de drugshandel. Het antwoord is dat de dienst Openbare Orde en Veiligheid (OOV) en de dienst Vergunning, Toezicht en Handhaving (VTH) om werk verlegen zitten, immers de belangrijkste drijfveer van alle leidinggevenden van alle ambtelijke diensten.

Wat de toeslagenaffaire heeft laten zien, is dat als je een ambtelijke dienst zijn gang laat gaan, de kans groot is dat niet de ernstige ondermijners, maar onschuldige en weerloze burgers/ondernemers kapot worden gemaakt, want dat is makkelijk scoren, omdat noch politici noch bestuursrechters daarmee lijken te zitten.

Hebben de burgemeester en de gemeenteraad dan niets geleerd van de toeslagenaffaire? Inderdaad, niets. Ze vonden het niet nodig de uitkomsten af te wachten van het onderzoek naar institutioneel racisme en die te bespreken en evenmin om eerst uit te laten zoeken hoe dat nu toegaat bij de screening die plaatsvindt om uit te maken of de ondernemer van goed levensgedrag is.

De ervaring is dat de inspecteurs altijd wel iets weten te vinden in de administratie of de inschrijving om de burgemeester te doen besluiten je zaak te sluiten en je te dwingen een nieuwe vergunning aan te vragen, waar je dan een jaar op kunt wachten, als je die vergunning al krijgt. De ondernemers op de Kanaalstraat en Amsterdamsestraat­weg kunnen zich op het ergste voorbereiden: de jacht op de allochtonen begint nu pas echt.

[1]
 https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2016/09/nederland-steeds-minder-onveilig

 https://www.gemeente.nu/veiligheid/cbs-scherpe-daling-traditionele-criminaliteit/

[2]
https://www.maartenonline.nl/de-misdaad-heeft-het-moeilijk/