Kees van Oosten - Dat de aarde in snel tempo aan het opwarmen is, dat dat komt doordat er teveel CO2 en andere broeikasgassen in de lucht worden gebracht en dat die opwarming rampzalige gevolgen heeft, is onder wetenschappers al tientallen jaren een uitgemaakte zaak. Wie daarover nog eens wil worden voorgelicht zou naar het interview met fysicus en ex-politicus Jan Terlouw moeten kijken (klikhier). 

In het boek staat Klein uitvoerig stil bij de valse profeten en klimaatsceptici die het (financieel gesteund door miljardairs en olie-, gas- en steenkoolgiganten) willen doen voorkomen alsof er geen sprake is van klimaatopwarming en alsof het wetenschappelijk bewijs daarvoor 'maar een mening is'. De strategie die ook gevolgd werd en wordt door de tabakslobby en bekend is van sites als de Groene Rekenkamer en De Dagelijkse Standaard. 

Dat klimaatscepsis gevoed wordt door miljardairs en olie-, gas- en steenkoolgiganten ligt voor de hand, want effectieve maatregelen tegen klimaatopwarming zouden het einde betekenen van het op fossiele brandstoffen gebaseerde kapitalisme. Aldus Klein. En niet alleen dat. De enorme bedragen die nodig zijn voor de transitie naar duurzame energie (wind, zon en waterkracht) zouden volgens Klein ook opgebracht moeten worden door diegenen die stinkend rijk zijn geworden van de opbrengst van olie, gas en steenkool. 

Klein legt een duidelijke relatie tussen de strijd tegen klimaatverandering en de strijd tegen maatschappelijke en mondiale ongelijkheid. De oorzaak is volgens Klein in beide gevallen het 'rampenkapitalisme': ons economisch systeem dat op groei, uitbuiting, roofbouw, egoïsme en toenemende ongelijkheid is gebaseerd. Bestrijding van klimaatopwarming is kansloos als dat economisch systeem niet ingrijpend verandert. Omgekeerd biedt de strijd tegen klimaatopwarming een unieke kans om dat economisch systeem aan te pakken. Aldus Klein. 

Verder gelooft Klein niet dat duurzaamheid bereikt kan worden binnen de bestaande economische en politieke orde. Zie ook het uitstekende boekje "De mythe van groene economie" van Anneleen Kenis en Matthias Lievens (2012). Klein is zeer kritisch over milieubewegingen die duurzaamheid nastreven door middel van overleg, samenwerking en compromissen met de overheid. Hoe slecht dat uitpakt laat ze zien met het voorbeeld van de emissiehandel: Al Gore (destijds vice-president) wist het gros van de milieubewegingen daarvoor mee te krijgen, het resultaat van het systeem van emissiehandel was veel erger dan de kwaal die erdoor bestreden moest worden. 

Klein gelooft evenmin dat noodzakelijke veranderingen verwacht kunnen worden van de politiek. Zij pleit voor een beweging van onderop, voor burgers die het heft in eigen hand nemen en daardoor de politiek onder druk of desnoods buitenspel zetten. Hoewel de voorbeelden die Klein in het boek geeft voornamelijk ontleend zijn aan Canada en de VS, geeft haar analyse veel herkenningsmogelijkheden met Nederland en zeker ook met Utrecht. Ook onze overheid saboteert vermindering van emissies door economische groei, automobiliteit en de belangen van banken, projectontwikkelaars, Corio, Jaarbeurs en zichzelf te stellen boven die van het milieu, luchtkwaliteit, gezondheid en rechtvaardigheid.

De brief (zie hieronder) waarmee GroenLinks wethouder Van Hooijdonk recentelijk 150 Utrechters uitnodigde om mee te denken over energiebesparing geeft precies aan waarom Klein betoogt dat veranderingen niet van bovenaf en door de overheid geïnitieerd zullen worden: het economische systeem, de automobiliteit, de ruimtelijke ontwikkeling van de stad en de overheid zelf blijven buiten schot. Als het aan de overheid ligt hoeft verandering alleen maar bij de burger plaatsvinden: een paar zonnepanelen op het dak en het huis beter isoleren.

De SSLU geeft vrijdagavond 6 maart (19.30 uur) een presentatie over het boek van Naomi Klein. De Speler, Thorbeckelaan 18C.