Kees van Oosten - In een discussie op de site van DUIC tussen voor- en tegenstanders van de Arthouse-bioscoop probeerde ik mijn steentje bij te dragen door op te merken dat het toch wel heel erg is dat de wereld in brand staat (armoede, vluchtelingen, klimaat, oorlogen), maar dat er in Utrecht geanimeerd gediscussieerd wordt over een derde nieuwe megabioscoop.

Behalve die ene korte reactie dat ik rijp was voor Den Dolder werd de discussie voortgezet alsof er geen problemen bestaan die zo ernstig zijn dat de kwestie Arthouse daarbij compleet in het niet valt.

Wie de verschrikkelijke berichten volgt over klimaatverandering begrijpt niet dat de regering zich kan inzetten voor verbreding van de A27 en het college voor een nieuwe snelweg langs Overvecht (opwaardering van de NRU) en ongelijkvloerse kruisingen onder het 5 Mei- en het Anne Frankplein en dat de gemeenteraad heeft kunnen besluiten tot een ondergrondse parkeergarage onder het Jaarbeursplein.

Alsof er helemaal geen dringende noodzaak bestaat om de uitstoot van CO2 drastisch te beperken. Het autoverkeer in de stad is goed voor veertig procent van de CO2-uitstoot.

Je hoeft je maar een klein beetje te verdiepen in de ernst en omvang van de armoede in Utrecht om te weten dat er 18 duizend Utrechtse huishoudens (ca. 44 duizend personen) niet genoeg geld hebben om zich behoorlijk te voeden, de woning warm te houden en de huur te betalen.

Niettemin is het voorstel van dit college (waarin ook GroenLinks en de SP zitten!) om het woonlastenfonds, de sociale kredietverlening, de individuele inkomenstoeslag (voor langdurige armoede) en de regeling voor ouderen af te schaffen. Want (en nu komt het): structurele inkomenssteun zou de prikkel wegnemen om de eigen situatie te verbeteren. 

Op 7 oktober vond een 'podiumgesprek' plaats over armoede georganiseerd door StadsPodiumUtrecht in het ZIMIHC theater Stefanus (Braziliëdreef). Het woord ging vooral naar Heleen de Boer (GrL), Judith Tielen (VVD) en Victor Everhardt (D66). Die blijken het eigenlijk best met elkaar eens te zijn: wie in armoede leeft, moet maar leren om zichzelf te redden.

Geen woord, ook niet van Heleen de Boer, over de groeiende ongelijkheid van inkomens en over de crisis en de stijgende huren. En maar niet begrijpen hoe het toch komt dat mensen die al tien jaar op een sociale huurwoning wachten op hun beurt niet op vluchtelingen zitten te wachten die ook aan een betaalbare huurwoning geholpen moeten worden. 

De gemeente heeft de laatste tien jaar duizenden sociale huurwoningen waar niets aan mankeert, laten slopen. Met instemming van GroenLinks, de PvdA, D66 en natuurlijk de VVD. Waarom? Omdat het slopen van sociale huurwoningen en het vervangen daarvan door koopwoningen geld oplevert: de grond levert meer op.

Nu zitten we met een schrijnend tekort aan betaalbare huurwoningen. Het Wijk C komitee is met een plan gekomen om 36 betaalbare energieneutrale huurwoningen te bouwen bij de Paardenveldgarage. Alsof er helemaal geen armoede en woningnood is, dreigen GroenLinks en D66 op die plek de voorkeur te geven aan de Arthousebioscoop (de derde nieuwe bioscoop dus). 

Van Harald Welzer verscheen in 2009 het indrukwekkende boek 'Klimaatoorlogen'. Daarin legt hij uit hoe het komt dat mensen problemen niet willen zien en zich afsluiten van verontrustende informatie. Volgens Welzer, hoogleraar sociale psychologie, leidt juist die neiging om problemen en gevaren niet te willen zien de mensheid naar de afgrond. De meeste van die boeken eindigen ermee erop te wijzen dat het 5 voor 12 is (zoals No Time van Naomi Klein). Volgens Welzer is het gewoon 5 over 12 omdat de verantwoordelijke politici tot het bittere eind zullen blijven weigeren de dreigende ondergang onder ogen te zien.

Helaas is de analyse van Welzer toch nog niet cynisch genoeg. Er zijn inderdaad politieke leiders die zich van de domme houden en de problemen simpelweg ontkennen, maar de meeste (vooral de linkse en progressieve) roepen om het hardst dat er wat veranderen moet om armoede en het klimaatprobleem het hoofd te bieden. Ze weten het dus heel goed, ze laten zich er zelfs op voorstaan gedreven te worden door grote bezorgdheid om armoede en klimaat. En niettemin werken ze er aan mee te bezuinigen op armoedebestrijding en het geld dat daardoor vrijkomt te steken in nog meer asfalt en beton en dus nog meer CO2-uitstoot. 

Was het maar zo dat onze politieke leiders, zoals Welzer betoogde, erin slagen de problemen en de gevaren niet te zien. Het blijkt veel erger te zijn: politieke leiders waar wij onze hoop op gevestigd hebben omdat ze de mond vol hebben van armoedebestrijding en klimaat blijken precies dezelfde beslissingen te nemen als de armoede- en klimaatontkenners. Kiezen ook voor een Arthouse in plaats van voor betaalbare woningen, kiezen ook voor een parkeergarage onder het Jaarbeursplein en kiezen ook voor de aanleg van een snelweg langs Overvecht. Het is geen domheid dat hen parten speelt, het moet iets zijn als cynische onverschilligheid. Dat maakt het zo erg.