Van den Berg: Van Zanen als feest in de stad

Ton van den Berg - De stad zit hem als een jas! En Utrecht is de stad die hem lief is. Jan van Zanen laat geen enkel cliché ongebruikt als hij na de Heerenmaaltijd, met draadjesvlees, het woord voert in Sociëteit De Vereeniging.

Het is traditie dat een nieuwe burgemeester een praatje komt doen bij 'de Heeren' van de sociëteit die sinds 1869 gevestigd is aan de Mariaplaats. Jan van Zanen schuift maandag voor de maaltijd aan bij sociëteit-voorzitter Jan van Dijkhuizen, maar ook bij Ger Mik, de PvdA'er met wie hij als VVD-wethouder net voor de eeuwwisseling nog in een Utrechts college zat. Ook aan tafel de VVD'er en oud-gedeputeerde Joop Binnekamp die zoals bekend dol is op goede etentjes.

Als de maaltijd, met een goed glas wijn, is verorberd is het tijd voor Van Zanen zijn speech te doen. Wat een feest is het toch om burgemeester van Utrecht te zijn, zegt hij. Het enthousiasme straalt van hem af. Maar als Heeren onder elkaar wil de burgemeester ook wel bekennen dat er een paar minpuntjes zijn: hij ziet bijvoorbeeld z'n vrouw weinig en hij moet alle zeilen bijzetten om ook genoeg aandacht aan zijn kinderen te kunnen besteden.

Maar hij dient de publieke zaak, daar vecht Van Zanen voor (maar dat zijn naasten daar wel eens last van hebben vindt hij onrechtvaardig).

Meer dan honderd Heeren luisteren ademloos naar de spreker die daar een behoorlijke vaardigheid in heeft. De speech is vrijwel zeker door hem voorbereid met zijn vaste tekstschrijver, maar bij Van Zanen is het altijd alsof hij het ter plekke spontaan bedenkt.

Zo komt hij met de ontboezeming dat hij zelf nog eens een vlucht met de MH17 heeft gemaakt toen hij zijn vader begeleidde op een reis naar Australië. En in de grote eetzaal mag iedereen weten dat het Zandpad en de prostitutie een echt hoofdpijndossier is. Maar hij blijft knokken voor een prostitutiezone zonder mensenhandel. Dat wordt nog een hele tour, zegt hij, maar als het er is staat er volgens de burgemeester iets unieks.

In de zaal zitten ook veel Heeren-ondernemers. Voor hen legt de burgemeester uit dat Utrecht nog steeds wel een bouwput is, maar dat er zoveel moois uit voortkomt. Neem het nieuwe TivoliVredenburg, voor hem het hoogtepunt van het jaar dat dit muziekpaleis z'n deuren heeft geopend.

Blijf klagen, stelt Van Zanen richting de ondernemers, maar zijn boodschap is dat Utrecht een megaprestatie levert op logistiek gebied, een knooppunt creëert waar meer mensen vervoerd worden dan op Schiphol of in welke andere gemeente ook. En knap is het volgens hem dan dat de stad toch de menselijke maat behoudt.

Zelf gaat Van Zanen die stad vanaf oktober vanaf de 20e etage in het Stadskantoor beschouwen. Het zicht vanuit zijn kamer is richting binnenstad, maar aan de andere kant, bij het Jaarbeursplein start volgend jaar de Tour de France. Weten de Heeren wel dat daar bijna 1,5 miljard mensen via de televisie naar gaan kijken? Zoals het een nette burgemeester betaamt krijgt zijn voorganger alle lof die Tour te hebben binnengehaald.

Het lijkt wel een verkiezingsavond, maar daar doet een burgemeester niet aan. Je kunt het hem ook niet kwalijk nemen, als de Heeren hem vragen iets te komen vertellen dan kunnen ze dat ook krijgen. Dus ook dat deze burgemeester er met politie en justitie keihard aan werkt om woninginbraken aan te pakken.

Van Zanen werkt net niet het hele collegeprogramma af, zoiets als de opvang van asielzoekers bijvoorbeeld blijft onbesproken. Of wacht, zegt hij er toch iets over als hij het heeft over Utrecht een stad midden in de wereld, die open en tolerant is en open staat voor nieuwe initiatieven! De Heeren knikken.

Na afloop zijn er nog vragen voor de burgemeester. Iemand wil weten waarom Obama wel in Amsterdam was en niet in Utrecht? Van Zanen antwoordt dat hij ervan overtuigd is dat Obama nog eens Utrecht zal aandoen en dan de historische woorden spreekt: "Why wasn't I here the first time?!" De Heeren applaudisseren, dit is een burgemeester die ze graag lid van de Vereeniging willen maken. Wil Van Zanen dat ook, vraagt de voorzitter. Ja, hij wil dat wel.