Paul Schoolderman - Toen ik vroeger naar school liep, moest ik een paar drukke wegen oversteken. Wat ik mij nog herinner is dat ik altijd in het midden van de weg op een vluchtheuvel even veilig kon wachten. En ik moest daaraan denken toen de eerste vluchtelingen deze week in de Jaarbeurs een schuilplaats vonden voor hun veiligheid.

De meningen over de vluchtelingen zijn behoorlijk verdeeld. Sommige mensen vinden dat ze gelukszoekers zijn en anderen vinden dat ze, net als ik vroeger, een vluchtheuvel nodig hebben. Als je op de zevende verdieping van het Jaarbeursgebouw moet zitten, zal dat niet het eerste zijn waar je aan denkt bij het zoeken naar geluk.

Mensen die vinden dat vluchtelingen niet welkom zijn, zijn over het algemeen bang voor het onbekende en deze nieuwe situatie roept blijkbaar angst op. Mensen houden graag vast aan het vertrouwde, omdat dat voor hen veilig is. Weliswaar een schijnveiligheid, maar toch.

Ik denk dat wij een hoop van de vluchtelingen kunnen leren. Zij hebben doorzettingsvermogen. Niemand gaat voor z’n lol in krakkemikkige bootjes zitten en te voet Europa doorkruisen, huis en haard achterlatend. Iedereen verlangt ernaar om op zijn of haar manier thuis te komen en iedereen zoekt naar zijn eigen vluchtheuvel om even tot rust te komen.

Ik denk dat met de komst van de vluchtelingen de Nederlanders een spiegel wordt voorgehouden. Sommige mensen komen in actie en gaan gelijk helpen en anderen zien bij zichzelf dat verandering van het bestaande een bepaalde onrust geeft. Iedereen zit anders in elkaar.

In een artikel las ik dat de registratie van de vluchtelingen wordt uitgevoerd door de vreemdelingenpolitie. En precies in het woordje vreemdeling zit datgene verpakt wat mensen onaangenaam vinden. Een bekende zin uit een sinterklaasliedje ‘Het is een vreemdeling zeker, die verdwaald is zeker, ik zal eens even vragen naar zijn naam’ is straks toepasselijker dan ooit.

Ik zag dat in Montfoort mensen spandoeken hadden opgehangen met de tekst ‘Eigen volk eerst’ en ‘Sluit de grenzen’. Ik moet heel erg nadenken over wat ze bedoelen met ‘eigen volk eerst’. Ik denk dat ons eigen volk eerst maar eens moet kijken hoe xenofoob we soms zijn en hoe we een verdeling maken tussen eigen volk en ander volk. Als ik de droevige nieuwsberichten lees, vind ik dat ons eigen volk eerst begonnen is om de boel te verzieken. Ook binnen ons eigen volk beschouwen we elkaar vaak als vreemdeling.

Ik vermoed dat de vluchtelingen hier in Utrecht goudzoekers zijn en speciaal voor het Nederlands Film Festival hier naar toe zijn gekomen. Ze kijken hun ogen uit bij het zien van het Gouden Kalf op de Neude.

Iedereen wil voor zijn eigen persoonlijke film een Gouden Kalf krijgen en doet zijn uiterste best om op te vallen, terwijl we in het grote geheel allemaal maar een bijrol spelen. Wij zijn allemaal op zoek naar een vluchtheuvel om houvast te zoeken en bijna niemand interesseert zich werkelijk voor het eigen volk. Het leven is de Gouden Kalf winnende film en wij zijn figuranten. Als we dat beseffen, zien we de vluchteling als iemand in dezelfde film, maar alleen in een andere rol.

(Paul Schoolderman is organisator van Hakken in het Zand, de cabaretavonden in Stadskasteel Oudaen. De volgende optredens aldaar zijn op: 26 september, 24 oktober, 14 november en 12 december.)